Bełczącki Robert Marek, Wstąpienie powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów do postępowania

Wstąpienie powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów do postępowania

Poza wytaczaniem powództw na rzecz konsumentów kompetencją powiatowego albo miejskiego rzecznika konsumentów objęte jest także wstępowanie do toczącego się postępowania w sprawach o ochronę interesów konsumentów, za ich zgodą (por. art. 42 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, Dz. U. Nr 50, poz. 331, z późn. zm.). O toczącym się postępowaniu rzecznik konsumentów zwykle dowiaduje się bezpośrednio od konsumenta, który zwraca się do niego o udzielenie pomocy w toczącym się procesie. Wiadomość taką może uzyskać również w związku ze swoim wystąpieniem skierowanym do przedsiębiorcy albo w ramach współpracy z organizacjami konsumenckimi (por. art. 42 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów).

Chociaż do wniosku przeciwnego zdaje się prowadzić odpowiednie stosowanie art. 59 w zw. z art. 63⁴ k.p.c., uznać należy, że sąd rozpoznający sprawę nie powinien z urzędu dokonywać oceny co do tego, czy udział w sprawie rzecznika konsumentów jest potrzebny i zawiadamiać go o toczącym się postępowaniu. Zgodnie bowiem z art. 63³ k.p.c. wzięcie udziału w sprawie przez rzecznika konsumentów jest uzależnione od zgody powoda, a ten odmawiając udzielenia obiecanej zgody lub cofając zgodę już udzieloną mógłby zniweczyć czynności sądu, co byłoby nieracjonalne. Nic natomiast nie stoi na przeszkodzie skierowaniu zawiadomienia o toczącej się sprawie na podstawie art. 59 k.p.c. do prokuratora.

Zgoda powoda na wstąpienie rzecznika konsumentów do procesu jest warunkiem skuteczności takiego wstąpienia stosownie do art. 63³ k.p.c. Wobec braku zastrzeżenia formy pisemnej, takiego jak w art. 61 § 2 i 3 k.p.c., przyjąć należy, że zgoda taka nie musi zostać wyrażona na piśmie i nie musi być dołączona do pisma procesowego, ale może być złożona ustnie do protokołu rozprawy.

Z zasady odwołalności czynności procesowych wywieść należy dopuszczalność cofnięcia przez powoda udzielonej zgody, także po wstąpieniu rzecznika konsumentów do procesu, co uniemożliwi mu wzięcie udziału w sprawie. Chociaż można bronić stanowiska, że z chwilą wstąpienia rzecznika nastąpił już skutek procesowy objęty zgodą powoda i jej cofnięcie skutku tego zniweczyć nie może, to jednak ze względu na służebną funkcję, którą pełnić ma rzecznik względem powoda w procesie, nie znajduje uzasadnienia zmuszanie powoda do znoszenia udziału rzecznika, jeśli powód przestaje widzieć w tym swą korzyść.

W razie cofnięcia zgody przez powoda rzecznik konsumentów może jedynie przedstawić sądowi swój pogląd na sprawę na podstawie art. 63 k.p.c. w zw. z art. 42 ust. 5 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.