Bełczącki Robert Marek, Wpis ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

Wpis ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

Ostrzeżenie o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości stanowi instrument, który służyć ma sądowi wieczystoksięgowemu w wypełnianiu obowiązku dbałości o to, aby księga wieczysta odzwierciedlała rzeczywisty stan prawny nieruchomości. Według art. 8 u.k.w.h. wpis ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości wyłącza działanie rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych. Na podstawie art. 626¹³ § 1 k.p.c. wpisu ostrzeżenia sąd dokonuje z urzędu, jeżeli dostrzeże taką niezgodność. Wpisu ostrzeżenia z urzędu sąd dokonuje również wtedy, gdy stwierdzi, że dla tej samej nieruchomości albo dla tego samego ograniczonego prawa rzeczowego (w praktyce chodzi o spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu) prowadzi się dwie lub więcej ksiąg wieczystych, ujawniających odmienny stan prawny. Wówczas wpis ostrzeżenia dokonywany jest w każdej z tych ksiąg. Tę ogólną regulację dopełniają poszczególne przypadki, gdy sąd wieczystoksięgowy zawiadamiany przez inne sądy lub organy publiczne o zmianach stanu prawnego nieruchomości, które usprawiedliwiają wpis ostrzeżenia.

Szerzej na temat ostrzeżenia - por. E. Gniewek, Wpis ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, Rejent 2003, nr 10, poz. 37 (Wybór tez - LEX nr 41317)

W myśl art. 10 ust. 2 u.k.w.h. ostrzeżenie może stanowić środek zabezpieczenia powództwa o usunięcie niezgodności stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej ze stanem rzeczywistym.

Podstawą wpisu ostrzeżenia do księgi wieczystej jest wówczas nieprawomocny jeszcze wyrok sądu pierwszej instancji uwzględniający powództwo przewidziane w art. 10 ust. 1 u.k.w.h. (nie wchodzi tutaj w rachubę wyrok uwzględniający powództwo w innego rodzaju sprawie dotyczącej nieruchomości) lub postanowienie sądu o udzieleniu zabezpieczenia w takiej postaci, wydane w toku procesu wszczętego na podstawie art. 10 ust. 1 u.k.w.h.

Wpis ostrzeżenia następuje wówczas na wniosek powoda, który do wniosku dołączyć musi odpis wspomnianego wyroku lub postanowienia.

Wpisane na tej podstawie ostrzeżenie podlegać będzie wykreśleniu w razie uwzględnienia kolejnego wniosku, którego podstawę tym razem stanowić będzie albo odpis prawomocnego wyroku uwzględniającego powództwo przewidziane w art. 10 ust. 1 u.k.w.h. (wówczas powód wraz z żądaniem dokonania przez sąd wieczystoksięgowy wpisu nakazanego w sentencji takiego wyroku powinien wnosić także o wykreślenie ostrzeżenia), albo odpis postanowienia stwierdzającego upadek zabezpieczenia udzielonego zgodnie z art. 10 ust. 2 u.k.w.h., w przypadkach prawomocnego oddalenia takiego powództwa, odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania w sprawie.

Na podstawie art. 36 ust. 1 u.k.w.h. sądy, organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego oraz notariusze sporządzający akty poświadczenia dziedziczenia obowiązani są zawiadomić właściwy sąd wieczystoksięgowy o każdej zmianie właściciela nieruchomości, dla której założona została księga wieczysta.

W myśl art. 36 ust. 3 u.k.w.h. w wyniku zawiadomienia sąd wieczystoksięgowy dokonuje z urzędu wpisu ostrzeżenia, a następnie zawiadamia o wpisie ostrzeżenia nieujawnionego właściciela, na którego wskazuje treść zawiadomienia, pouczając go o obowiązku złożenia wniosku ujawniającego jego prawa własności w terminie miesiąca od daty doręczenia zawiadomienia.

Ostrzeżenie wpisane na podstawie art. 36 ust. 2 u.k.w.h. podlegać będzie wykreśleniu w razie uwzględnienia wniosku o wpis własności stosownie do art. 31 ust. 2 u.k.w.h.

Patrz także - § 26 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 września 2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów (Dz. U. Nr 102, poz. 1122 z późn. zm.).