Musiał Krzysztof J., Wniosek o stwierdzenie niedopuszczalności egzekucji

Z ustaleniem zakresu dopuszczalności egzekucji administracyjnej wiąże się problem wyłączeń, nie wszystkie bowiem dobra, rzeczy i prawa podlegają egzekucji. Dopuszczalna egzekucja administracyjna podlega pewnym ograniczeniom, które stanowią o niedopuszczalności podejmowania czynności egzekucyjnych we fragmencie postępowania. Negatywnymi przesłankami formalnymi są podmiotowe i przedmiotowe wyłączenia oraz ograniczenia egzekucji administracyjnej.

Zgodnie z przepisami art. 8–13 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2505 z późn. zm.) - dalej u.p.e.a., spod egzekucji zostały wyłączone określone składniki majątku zobowiązanego.

Wyłączenia te podyktowane są głównie koniecznością zagwarantowania zobowiązanemu minimum egzystencji, ochroną pracy zarobkowej, względami religijnymi lub kulturalnymi. Ograniczenia przedmiotowe ustanowione zasadą poszanowania minimum egzystencji (art. 8, 8a, 9 i 10 u.p.e.a.) przewidują wyłączenie spod egzekucji trzech rodzajów składników majątkowych. Są to:

1) przedmioty,

2) kwoty pieniędzy oraz

3) wierzytelności i prawa majątkowe.

Przedmioty wymienione w art. 8 i 8a u.p.e.a. wyłączone są spod egzekucji tylko ze względu na spełniane przez nie funkcje, a nie ich wartość majątkową. Przeważająca część wyłączeń dotyczących przedmiotów wymienionych w art. 8 u.p.e.a. ma charakter wyłączenia względnego.

Rzeczy te są tylko wówczas wyłączone spod egzekucji, gdy odebranie ich zobowiązanemu mogłoby pociągnąć za sobą skutki socjalnie niepożądane.

Zakres egzekucji z wynagrodzenia za pracę określają przepisy kodeksu pracy, natomiast zakres egzekucji z rent i emerytur uregulowany został w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym. W egzekucji pieniężnej skierowanej do należności są wyłączenia częściowe, polegające na tym, że wyłączona zostaje tylko ułamkowa (procentowa) część świadczeń (zwłaszcza wynagrodzenie ze stosunku pracy, świadczenia emerytalne i rentowe). Oprócz wymienionych wyłączeń obligatoryjnych przepisy przewidują możliwość zwolnienia spod egzekucji określonych składników majątkowych na wniosek zobowiązanego (wyłączenie fakultatywne).

Jeżeli organ egzekucyjny na podstawie art. 13 u.p.e.a. zwolni z egzekucji określone składniki majątkowe zobowiązanego, to prowadzenie egzekucji z tych rzeczy jest niedopuszczalne (zob. L. Klat-Wertelecka, Niedopuszczalność egzekucji administracyjnej, Wrocław 2009).

Należy zwrócić uwagę na fakt, iż przesłanki niedopuszczalności egzekucji z art. 13 oraz z art. 8 i 8a u.p.e.a. należy traktować jako rozłączne.

Przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji przewidują 2 zupełnie odmienne instytucje, mianowicie wyłączenie z mocy prawa spod egzekucji składników majątkowych wymienionych w art. 8 i 8a u.p.e.a. oraz zwolnienie przez organ egzekucyjny spod egzekucji określonych składników majątkowych na wniosek zobowiązanego, uzasadniony jego ważnym interesem w oparciu o treść art. 13 § 1 u.p.e.a. Instytucje te należy traktować rozłącznie, gdyż nie można rozpatrywać zwolnienia w stosunku do składników majątkowych, które z mocy prawa są wyłączone spod egzekucji, czyli po prostu jej nie podlegają (zob. wyrok WSA w Krakowie z dnia 9 czerwca 2011 r., I SA/Kr 7/11).

W przypadku stwierdzenia niedopuszczalności egzekucji, postępowanie egzekucyjne jest umarzane.

W zakresie formy i treści wniosek powinien spełniać wymagania stawiane podaniom zgodnie z przepisami ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 775 z późn. zm.).

Podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) wnosi się na piśmie, za pomocą telefaksu lub ustnie do protokołu. Podania utrwalone w postaci elektronicznej wnosi się na adres do doręczeń elektronicznych lub za pośrednictwem konta w systemie teleinformatycznym organu administracji publicznej. Jeżeli przepisy odrębne nie stanowią inaczej, podania wniesione na adres poczty elektronicznej organu administracji publicznej (czyli w praktyce - wysłane mailem) pozostawia się bez rozpoznania.

Podanie powinno zawierać co najmniej:

1) wskazanie osoby, od której pochodzi,

2) jej adres,

3) żądanie oraz

4) czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych.

Organ administracji publicznej jest obowiązany potwierdzić wniesienie podania, jeżeli wnoszący tego zażąda.