Musiał Krzysztof J., Wniosek o stwierdzenie nadpłaty

Wniosek o stwierdzenie nadpłaty

Procedura dotyczy trybu składania wniosku o stwierdzenie nadpłaty.

W przepisach ordynacji podatkowej dokonuje się rozróżnienia zdarzeń, od momentu zaistnienia których powstaje nadpłata. Przepisy art. 73 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.) - dalej o.p., określają dwa równorzędne momenty powstania nadpłaty, w zależności od zdarzenia ją powodującego. Regulacja zawarta w art. 74 o.p. określa natomiast przypadek powstania nadpłaty na skutek wydania orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny lub wydania orzeczenia przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Nadpłata powstaje, gdy świadczenie podatkowe w ogóle nie powinno mieć miejsca lub też gdy świadczenie dłużnika podatkowego jest wyższe niż powinno to wynikać z treści obowiązującego prawa. Nadpłatą więc, zgodnie z art. 72 § 1 o.p., będzie zarówno kwota podatku nadpłaconego, jak i nienależnie zapłaconego, a także kwota podatku nienależnie pobranego przez płatnika lub pobranego przez niego w kwocie wyższej od należnej. Stosownie do art. 72 § 1 o.p., Na równi z nadpłatą traktuje się kwotę stanowiącą różnicę określoną zgodnie z art. 27f ust. 8-10 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., wykazaną w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 u.p.d.o.f., lub wynikającą z decyzji. W każdym przypadku nadpłaty podatkowej wierzyciel podatkowy otrzymuje świadczenie podatkowe bezpodstawnie.

W przepisach Ordynacji podatkowej dokonuje się rozróżnienia zdarzeń, od momentu zaistnienia których powstaje nadpłata. Przepisy art. 73 o.p. określają 2 równorzędne momenty powstania nadpłaty, w zależności od zdarzenia ją powodującego. Regulacja zawarta w art. 74 o.p. określa natomiast przypadek powstania nadpłaty na skutek wydania orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny lub wydania orzeczenia przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W przypadkach określonych w art. 73 § 2 o.p. (zeznanie roczne - dla podatników podatku dochodowego; deklaracja podatku akcyzowego - dla podatników podatku akcyzowego; deklaracja o wpłatach z zysku za rok obrotowy - dla jednoosobowych spółek Skarbu Państwa i przedsiębiorstw państwowych) momentem powstania nadpłaty jest dzień złożenia (skorygowania) zeznania lub deklaracji. Nadpłata powstaje w tych przypadkach nie z dniem dokonania wpłaty kwoty nienależnej lub w wysokości wyższej od należnej. We wszystkich innych niż wymienione wyżej przypadkach nadpłata powstaje w dniu dokonania zapłaty (pobrania przez płatnika).

Ustalenie, czy dokonana wpłata jest nadpłatą w rozumieniu komentowanego przepisu ma duże znaczenie praktyczne. Nadpłaty bowiem powinny być określane i zwracane w trybie przepisów o.p. Inne natomiast świadczenia nienależnie uiszczone na rzecz organu podatkowego winny być zwracane zgodnie z zasadami wynikającymi z przepisów prawa cywilnego (wyrok SN z dnia 22 października 1998 r., III RN 69/98).

Z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty występuje podatnik w przypadku, gdy kwestionuje on zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku. Wniosek o stwierdzenie nadpłaty złożyć może również podatnik, którego zobowiązanie powstaje w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 1 o.p., tzn. z dniem zaistnienia zdarzenia, którym ustawa podatkowa wiąże powstanie tego zobowiązania, w przypadku gdy:

1) w zeznaniu rocznym podatku dochodowego od osób prawnych lub osób fizycznych, albo zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych, czy też w deklaracjach podatku akcyzowego oraz z tytułu wpłat z zysku jednoosobowych spółek Skarbu Państwa lub przedsiębiorstw państwowych - wykazał zobowiązanie podatkowe nienależne lub w wysokości większej od należnej i wpłacił zadeklarowany podatek albo wykazał nadpłatę w wysokości mniejszej od należnej;

2) w deklaracji innej niż deklaracja podatku akcyzowego oraz z tytułu wpłat z zysku jednoosobowych spółek Skarbu Państwa lub przedsiębiorstw państwowych, z wyjątkiem deklaracji dotyczącej zaliczek na podatek dochodowy - wykazał zobowiązanie podatkowe nienależne lub w wysokości większej od należnej i wpłacił zadeklarowany podatek;

3) nie będąc obowiązanym do składania zeznań (deklaracji), dokonał wpłaty podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej. Równocześnie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty podatnik obowiązany jest złożyć skorygowaną deklarację (zeznanie) - w przypadku, gdy wystąpi z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty;

4) wykazanej w zeznaniu podatku dochodowego od osób prawnych lub osób fizycznych, zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych, w deklaracjach podatku akcyzowego oraz z tytułu wpłat z zysku jednoosobowych spółek Skarbu Państwa lub przedsiębiorstw państwowych, lub też w deklaracji kwartalnej dla podatku od towarów i usług;

5) w deklaracji innej niż deklaracja podatku akcyzowego oraz z tytułu wpłat z zysku jednoosobowych spółek Skarbu Państwa lub przedsiębiorstw państwowych, z wyjątkiem deklaracji dotyczącej zaliczek na podatek dochodowy.

Płatnik lub inkasent może wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty, jeżeli:

1) w złożonej deklaracji wykazał oraz wpłacił podatek w wysokości większej od wysokości pobranego podatku,

2) w złożonej deklaracji wykazał oraz wpłacił podatek w wysokości większej od należnej,

3) nie będąc obowiązanym do składania deklaracji, wpłacił podatek w wysokości większej od należnej.

Obowiązek złożenia skorygowanej deklaracji wraz z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty ma miejsce również w przypadku wystąpienia o stwierdzenie nadpłaty przez płatnika lub inkasenta, gdy:

1) w złożonej deklaracji wykazał oraz wpłacił podatek w wysokości większej od wysokości pobranego podatku,

2) w złożonej deklaracji wykazał oraz wpłacił podatek w wysokości większej od należnej.

Uprawnienie do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty przysługuje również osobom, które były wspólnikami spółki cywilnej w chwili rozwiązania spółki w zakresie zobowiązań spółki.

W myśl art. 75 § 5a o.p., zwrotu nadpłaty osobom, które były wspólnikami spółki cywilnej w chwili rozwiązania spółki dokonuje się w proporcjach wynikających z prawa do udziału w zysku określonego w umowie spółki. Jeżeli z dołączonej umowy nie wynikają te udziały - w zysku są równe. Osoba, która była wspólnikiem spółki cywilnej w chwili rozwiązania spółki, obowiązana jest złożyć skorygowane zeznanie (deklarację) równocześnie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty oraz umowę spółki aktualną na dzień rozwiązania spółki.

Wystąpienie przez podatnika z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty, zgodnie z art. 75 § 6 o.p., nie jest możliwe, jeżeli ustawy podatkowe przewidują inny tryb zwrotu podatku. Odnosi się to głównie do VAT oraz opłaty skarbowej.

W art. 87 u.p.t.u. przewidziane są zasady zwrotu podatku naliczonego nad podatkiem należnym. Nadwyżka podatku naliczonego nad należnym nie ma charakteru nadpłaty w rozumieniu art. 72 o.p., a przez to nie może być do niej stosowany uregulowany w tym akcie tryb zwrotu. Jednakże, gdy nie zostanie ona zwrócona podatnikowi w terminach określonych w art. 87 u.p.t.u., stanowi nadpłatę i podlega oprocentowaniu na zasadach określonych w o.p.

W myśl art. 79 § 2 o.p., istnieje również możliwość utraty prawa do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty oraz wniosku o zwrot nadpłaty na skutek przedawnienia zobowiązania podatkowego, chyba że ustawy podatkowe przewidują inny tryb zwrotu podatku. Prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty wygasa po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, czyli - w myśl art. 70 § 1 o.p. - z upływem 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.