Izydorczyk Jacek, Wniosek o dokonanie zabezpieczenia majątkowego przez organ innego państwa

Wniosek o dokonanie zabezpieczenia majątkowego przez organ innego państwa

Przejęcie i przekazanie orzeczeń do wykonania (przed 2001 r. - tzw. przejęcie i przekazanie osób skazanych do wykonania wyroku) reguluje Rozdział 66 kodeksu postępowania karnego (art. 608–611f k.p.k.). Instytucja ta dotyczy jedynie orzeczeń prawomocnych (wykonalnych). Zob. J. Izydorczyk [w:] M. Królikowski, P. Wiliński, J. Izydorczyk, Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa 2008, s. 363–394; J. Izydorczyk, Współpraca międzynarodowa w sprawach karnych, Edukacja Prawnicza 2009, nr 2 (104), s. 24–27; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008, s. 1206-1351. Przy stosowaniu tych przepisów (ich ratio legis) chodzi zarówno o powody natury humanitarnej, jak i przyczyny praktyczne. Te drugie to przykładowo pozbycie się kosztów wykonywania kary pozbawienia wolności wobec cudzoziemca. Powody zaś humanitarne to przykładowo unikanie dodatkowych dolegliwości dla skazanego związanych z wykonywaniem przez niego kary pozbawienia wolności w kraju obcym, tzn. obcym językowo, kulturowo itp. Jest to szczególnie widoczne przy przejęciu skazanego obywatela polskiego w celu wykonania kary pozbawienia wolności z jednego z krajów tzw. Trzeciego Świata, gdzie samo prawo penitencjarne (nie wspominając już o realiach tamtejszych zakładów karnych) jest wysoce niegwarancyjne i sprzeczne z normami obowiązującymi w Polsce. Należy też pamiętać o tym, że Polskę wiążą konwencje międzynarodowe w tym zakresie (tj. Konwencja Berlińska z 1978 r. oraz Konwencja o Przekazywaniu Osób Skazanych z 1983 r.). Zob. J. Izydorczyk [w:] M. Królikowski, P. Wiliński, J. Izydorczyk, Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa 2008, s. 363-394; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008, s. 1314–1328).

Kwestię wystąpienia organu polskiego o dokonanie zabezpieczenia majątkowego za granicą reguluje przepis art. 611d § 1 k.p.k. (adekwatną sytuację wykonywania w Polsce zabezpieczenia prawomocnie orzeczonego za granicą reguluje § 2 tegoż artykułu). Głównym uzasadnieniem jest tutaj realizacja celów każdego postępowania karnego (w Polsce: art. 2 § 1 k.p.k.) oraz celów instytucji zabezpieczenia majątkowego w prawie krajowym oraz prawie międzynarodowym.

Zgodnie z ww. art. 611d § 1 k.p.k., jeżeli w toku postępowania zajdą okoliczności uzasadniające wydanie orzeczenia o zabezpieczeniu majątkowym z uwagi na grożący przepadek przedmiotów albo mienia stanowiącego korzyść majątkową osiągniętą z popełnienia przestępstwa, a przedmioty te lub składniki tego mienia znajdują się na terytorium państwa obcego, organ procesowy (tj. sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator), może wystąpić za pośrednictwem Ministra Sprawiedliwości do właściwego organu tego państwa o zabezpieczenie przedmiotów lub mienia zagrożonych przepadkiem. Wymienione organy czynią to w formie niezaskarżalnego postanowienia. Zob. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008, s. 1314–1328; J. Izydorczyk [w:] M. Królikowski, P. Wiliński, J. Izydorczyk, Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa 2008, s. 363-394; G. Jaworski, A. Sołtysińska, Postępowanie w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych. Komentarz, Warszawa 2010.

Oczywiście w takim postanowieniu (wniosku) należy wskazać dokładnie, jakie przedmioty lub mienie mają zostać zajęte oraz okoliczności przemawiające za zabezpieczeniem majątkowym. Zob. S. Steinborn, Komentarz do kodeksu postępowania karnego, Lex 2013.

Omawiany wniosek należy przekazać za pośrednictwem Ministra Sprawiedliwości (ma tutaj zastosowanie przepis art. 613 § 1 k.p.k.), chyba że stosowana umowa międzynarodowa zakłada dopuszczalność bezpośrednich kontaktów pomiędzy organami sądowymi. Zob. G. Jaworski, A. Sołtysińska: Postępowanie w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych. Komentarz, Warszawa 2010.