Izydorczyk Jacek, Wniosek MTK do organu RP o ściganie za inne przestępstwo

Wniosek MTK do organu RP o ściganie za inne przestępstwo

Powołany na podstawie tzw. Statutu Rzymskiego z 1998 r. - Międzynarodowy Trybunał Karny jest trybunałem (sądem) ustanowionym w celu ścigania i orzekania o najpoważniejsze zbrodnie rangi międzynarodowej, tj. ludobójstwo, zbrodnie przeciwko ludzkości, zbrodnie wojenne oraz (w przyszłości) zbrodnię agresji. Jest to przy tym instytucja o charakterze stałym i jest ona władna wykonywać jurysdykcję wobec osób, które dopuściły się ww. zbrodni. Trybunał ma przy tym charakter komplementarny w stosunku do krajowych systemów wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych co oznacza, iż nie zastępuje krajowych systemów wymiaru sprawiedliwości, lecz tylko je uzupełnia, gdy są niedostępne lub też nieefektywne. Siedzibą Trybunału jest Haga. Ustawą z dnia 8 października 2004 r. wprowadzono do Działu XIII k.p.k. nowy rozdział 66a, który w 2009 r. otrzymał oznaczenie 66e. Celem nowelizacji było uzupełnienie polskiego systemu procesowego o przepisy określające zasady współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym. Zgodnie z art. 88 Statutu Rzymskiego, jego sygnatariusze zobowiązani są do zapewnienia istnienia w wewnętrznym ustawodawstwie takich instytucji procesowych, które umożliwią realizowanie wszelkich form współpracy z MTK w zakresie ścigania i osądzania zbrodni podlegających jego jurysdykcji. Podstawową formą współpracy pomiędzy MTK a państwami stronami Statutu, w tym także Polską, są tzw. wnioski o współpracę składane w języku urzędowym adresata wniosku lub z załączonym tłumaczeniem wniosku na ten język. Znaczna część przepisów Statutu ma charakter samowykonalny, w związku z czym nie ma potrzeby przenoszenia ich bezpośrednio do polskich regulacji wewnętrznych. Wprowadzone w kodeksie postępowania karnego zmiany zobowiązują do współpracy z Trybunałem Karnym następujące organy: prokuratora, sąd okręgowy oraz Ministra Sprawiedliwości. Zasadniczy charakter tej współpracy jest odmienny od zasad współdziałania w zakresie Europejskiego Nakazu Aresztowania, ponieważ w szerokim zakresie wymaga pośrednictwa Ministra Sprawiedliwości. Ponadto choć nie zostało to wprost określone w przepisach należy założyć, że ze względu na charakter współpracy oraz rangę organów MTK i innych organów polskich wymienionych w przepisach, obowiązek współpracy w ramach prokuratury dotyczy szczebla prokuratury okręgowej. Na prokuratorze też spoczywać będzie większość z obowiązków wynikających ze współpracy z Trybunałem, mimo iż najważniejsze decyzje procesowe uzależnione będą od rozstrzygnięcia sądu. Zob. J. Izydorczyk, P. Wiliński, Międzynarodowy Trybunał Karny, Kraków 2004; J. Izydorczyk [w:] M. Królikowski, P. Wiliński, J. Izydorczyk, Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa 2008, s. 363–394; J. Izydorczyk, Współpraca międzynarodowa w sprawach karnych, Edukacja Prawnicza 2009, nr 2 (104), s. 24–27; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008, s. 1206–1351.

Przepis art. 611k k.p.k. reguluje tzw. zasadę specjalności, odnosząc się do treści art. 101 Statutu Rzymskiego. Zgodnie z art. 101 ust. 1 i 2 Statutu, MTK nie może ścigać ani karać za inne czyny niż te, które były podstawą wniosku o przekazanie osoby bez zgody państwa wydającego. Tradycyjnie przyjmuje się, iż obowiązywanie tej zasady jest konsekwencją suwerenności państw, a jednocześnie jest to regulacja wyraźnie chroniąca interesy osoby, której wniosek o wydanie dotyczy. Zob. J. Izydorczyk, P. Wiliński, Międzynarodowy Trybunał Karny, Kraków 2004.