Izydorczyk Jacek, Wniosek Ministra Sprawiedliwości do organu państwa obcego o przekazanie ścigania, gdy przestępstwo zostało popełnione przez określony podmiot za granicą

Wniosek Ministra Sprawiedliwości do organu państwa obcego o przekazanie ścigania, gdy przestępstwo zostało popełnione przez określony podmiot za granicą

Przejęcie i przekazanie ścigania karnego jest uregulowane w Rozdziale 63. kodeksu postępowania karnego (art. 590–592). Są tutaj przewidziane trojakiego rodzaju sytuacje:

1) gdy przestępstwo zostało popełnione przez określony podmiot za granicą (art. 590 k.p.k.),

2) gdy przestępstwo popełnił cudzoziemiec w Polsce (art. 591 k.p.k.), oraz

3) sytuacja, gdy co do tego samego czynu tej samej osoby wszczęto postępowanie karne zarówno w Polsce, jak i za granicą (art. 592 k.p.k.). Zob. J. Izydorczyk [w:] M. Królikowski, P. Wiliński, J. Izydorczyk, Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa 2008, s. 363–394; J. Izydorczyk, Współpraca międzynarodowa w sprawach karnych, Edukacja Prawnicza 2009, nr 2 (104), s. 24–27; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - komentarz, Warszawa 2008, s. 1251–1255.

Informacja na temat popełnienia za granicą przestępstwa przez obywatela polskiego dociera do Ministra Sprawiedliwości przede wszystkim od polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i polskiego MSZ. Wynika to z prawa międzynarodowego oraz poszczególnych ustawodawstw państw obcych, bowiem zasadą (i obowiązkiem) jest informowanie przedstawicieli państw obcych na swoim terytorium o fakcie naruszenia prawa przez ich obywateli (tj. cudzoziemców) - a przynajmniej o fakcie pozbawienia ich wolności, nawet krótkotrwałego (zob. np. polską regulację art. 612 k.p.k. dot. tymczasowego aresztowania cudzoziemca).

Chodzi tutaj o przejęcie do Polski (ustawowy termin z art. 590 k.p.k. to „przekazanie”) ścigania z zagranicy czynów tam popełnionych, a jeszcze prawomocnie nieukaranych. Zgodnie z przepisem art. 590 § 1 k.p.k., w sprawie o przestępstwo (czyli każdy czyn, który nasze prawo uznaje za przestępstwo, w tym skarbowe oraz prywatno-skargowe; lecz nie wykroczenie z uwagi na odrzucenie w Polsce koncepcji tzw. trójpodziału przestępstw) popełnione za granicą przez:

1) obywatela polskiego (tj. posiadającego polski nr PESEL),

2) osobę mającą na terytorium Polski stałe miejsce zamieszkania (tzn. osoby „osiadłej” w Polsce - a więc z zamiarem stałego przebywania; czy też, co może być pomocne w ocenie takiego stanu - rezydenta wg prawa administracyjnego, a konkretnie prawa podatkowego; zob. też ustawę z 24 września 2010 r. o ewidencji ludności na temat przypisania numeru PESEL),

3) osobę, która odbywa lub będzie odbywać w Polsce karę pozbawienia wolności, oraz

4) osobę, przeciwko której zostało wszczęte w Polsce postępowanie karne, Minister Sprawiedliwości zwraca się - jeżeli wymaga tego interes wymiaru sprawiedliwości (przykładowo i najczęściej tzw. względy humanitarne (tj. zasady postępowania karnego oraz jakkolwiek by to nie brzmiało kontrowersyjnie - w Polsce przemawia za tym też łagodność ewentualnej kary); czyli nie ma tutaj pełnej uznaniowości dla Ministra Sprawiedliwości) - do właściwego organu państwa obcego (tzn., co do zasady, do swojego odpowiednika w państwie obcym) z wnioskiem o przekazanie ścigania albo może przyjąć taki wniosek od właściwego organu państwa obcego. Przejęcie do Polski ścigania karnego może nastąpić niezależnie od stadium postępowania karnego prowadzonego za granicą i uważa się za wszczęcie postępowania karnego według prawa polskiego. Zob. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - komentarz, Warszawa 2008, s. 1251–1255.