Dauter Bogusław, Wniesienie skargi o wznowienie postępowania z przyczyn określonych w art. 273 p.p.s.a.

Procedury
Status:  Aktualna
Wersja od: 31 maja 2019 r.
Autorzy:

Wniesienie skargi o wznowienie postępowania z przyczyn określonych w art. 273 p.p.s.a.

Wniesienie skargi o wznowienie postępowania z przyczyn określonych w art. 273 p.p.s.a.

Wniesienie skargi o wznowienie postępowania z przyczyn określonych w art. 273 p.p.s.a.

Wznowienie postępowania polega na ponownym rozpoznaniu i rozstrzygnięciu sprawy zakończonej prawomocnym orzeczeniem w przypadkach zajścia ustawowych przyczyn wznowienia. Jest to środek obalania prawomocności orzeczeń sądowych umożliwiający ponowne rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy co do jej istoty w celu zagwarantowania prawidłowości (zgodności z prawem) wydanego w danej sprawie rozstrzygnięcia (zob. K. Sobieralski, Wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego, Kraków 2003, s. 48). Postępowanie wznowieniowe nie jest więc kolejnym etapem postępowania kontrolnego przed sądem administracyjnym, ale nowym postępowaniem sądowoadministracyjnym (nadzwyczajnym), wiążącym się z poprzednim, zakończonym prawomocnym orzeczeniem, jedynie tożsamością osądzanej sprawy (zob. tamże, s. 52).

Jako instytucja o charakterze wyjątkowym, skarga o wznowienie postępowania przysługuje tylko od ściśle określonych orzeczeń i jest oparta na wąsko określonych podstawach, co do których nie można stosować wykładni rozszerzającej (zob. J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2010, s. 617). Wznowienie postępowania dotyczy co do zasady prawomocnego orzeczenia (wyroku lub postanowienia) kończącego postępowanie w sprawie sądowoadministracyjnej w rozumieniu art. 1 i art. 134 p.p.s.a. (zob. B. Dauter, Metodyka pracy sędziego sądu administracyjnego, Warszawa 2012, s. 601). Instytucja ta nie ma zastosowania - w szczególności w zakresie przesłanek restytucyjnych (art. 273 p.p.s.a.) - do postanowień o charakterze wpadkowym, które nie kończą postępowania (por. postanowienie NSA z dnia 29 listopada 2006 r., I OZ 1560/06; postanowienie NSA z dnia 26 czerwca 2006 r., I GSK 240/06; postanowienie NSA z dnia 28 marca 2006 r., II OZ 1456/05; postanowienie NSA z dnia 16 marca 2006 r., I OSK 264/06; postanowienie NSA z dnia 16 listopada 2005 r., I OZ 299/05).

Niniejsza procedura dotyczy restytucyjnych podstaw (tzw. właściwych podstaw) wznowienia postępowania, które stanowią przyczynę uchylenia prawomocnego orzeczenia, jeżeli jest ono niezgodne ze stanem faktycznym. Niezbędne jest więc istnienie związku przyczynowego pomiędzy nimi a treścią prawomocnego orzeczenia (por. postanowienie NSA z dnia 31 stycznia 2007 r., II OZ 845/06, ONSAiWSA 2007, nr 5, poz. 116). Restytucyjne przyczyny wznowienia mogą być podstawą wznowienia tylko wówczas, gdy odnoszą się do zdarzeń powstałych w postępowaniu sądowym, nie zaś w postępowaniu administracyjnym (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 6 czerwca 2007 r., I SA/Wa 555/07; wyrok NSA z dnia 9 maja 2006 r., II FSK 743/05).

Co do zasady niedopuszczalne jest dalsze wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o wznowienie postępowania. Zasada ta - w związku z nowelizacją art. 285 p.p.s.a. dokonaną ustawą z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2015 r., poz. 658) - nie znajduje zastosowania w przypadku gdy skarga o wznowienie została oparta na podstawie wznowienia określonej w art. 272 § 1 i 3 p.p.s.a., tj. z uwagi na oparcie zaskarżonego orzeczenia na przepisie uznanym przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, jak również wtedy, gdy potrzeba taka wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego na podstawie umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską (Trybunału Sprawiedliwości, czy Europejskiego Trybunału Spraw Człowieka). Ponadto ograniczenie wynikające z art. 285 p.p.s.a. dotyczy jedynie orzeczeń merytorycznych, nie ma natomiast zastosowania do przypadków, w których pomimo wniesienia skargi o wznowienie postępowania w istocie do wznowienia nie doszło, gdyż skarga o wznowienie postępowania została odrzucona z przyczyn formalnych bądź też postępowanie ze skargi o wznowienie postępowania zostało umorzone na skutek cofnięcia tej skargi (H. Knysiak-Molczyk [w:] T. Woś (red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 1046; postanowienie NSA z dnia 9 lipca 2012 r., II FSK 1194/12; postanowienie NSA z dnia 27 czerwca 2012 r., II FSK 1193/12; odmiennie: postanowienie NSA z dnia 9 sierpnia 2012 r., II FSK 1190/12; postanowienie NSA z dnia 12 lipca 2007 r., II FSK 1572/06; postanowienie NSA z dnia 11 sierpnia 2006 r., II FSK 1044/06; postanowienie NSA z dnia 24 czerwca 2005 r., OSK 1864/04).

Poza ww., zasadniczą zmianą dotyczącą kwestii dopuszczalności ponownej skargi o wznowienie postępowania, wspomniana nowelizacja wprowadziła też inne zmiany w zakresie trybu wznowieniowego – przeważnie o charakterze redakcyjnym (por. art. 276, 280–282 p.p.s.a.).

Wniesienie skargi o wznowienie postępowania z przyczyn określonych w art. 273 p.p.s.a. sąd sąd odebranie skargi o wznowienie postępowania strona strona ustalenie sądu właściwego do rozpoznania skargi sporządzenie skargi o wznowienie postępowania orzeczenie oparto na dokumencie podrobionym lub przerobionym orzeczenie oparto na skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym późniejsze wykrycie prawomocnego orzeczenia dotyczącego tej samej sprawy orzeczenie zostało uzyskane za pomocą przestępstwa późniejsze wykrycie okoliczności faktycznych lub środków dowodowych wniesienie skargi o wznowienie postępowania

Krok: orzeczenie oparto na dokumencie podrobionym lub przerobionym

1. Dokumentami, o których mowa w art. 273 § 1 pkt 1 p.p.s.a., są zarówno dokumenty urzędowe, jak i prywatne.

2. Podrobienie dokumentu polega na sporządzeniu dokumentu przy zachowaniu pozorów, jak gdyby dokument i zawarte w nim oświadczenie pochodziło od innej osoby niż ta, przez którą został sporządzony (zob. J. Krajewski [w:] J. Jodłowski, K. Piasecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem, t. 2, Warszawa 1989, s. 667).

3. Przerobienie dokumentu polega na nadaniu mu innej niż pierwotna treści, tj. wpisaniu w jej miejsce innej treści lub poprawieniu istniejącej. Dokument pochodzi zatem od podmiotu sporządzającego go, jednakże treść zawartego w nim oświadczenia jest w pewnym zakresie zmieniona, zniekształcając zawarte w dokumencie oświadczenie (por. postanowienie SN z dnia 6 czerwca 1997 r., III CKN 85/97, OSNC 1997, nr 11, poz. 182).

4. Zgodnie z art. 273 § 1 pkt 1 w zw. z art. 274 p.p.s.a., fałszerstwo dokumentu musi być stwierdzone za pomocą prawomocnego wyroku skazującego, chyba że postępowanie karne nie może być wszczęte lub zostało umorzone z innych przyczyn niż brak dowodów (por. wyrok NSA z dnia 25 stycznia 2008 r., I OSK 1984/06; postanowienie NSA z dnia 7 czerwca 2005 r., II GSK 90/05).

5. Zastosowanie ww. przesłanki restytucyjnej ograniczone jest do sytuacji, gdy orzeczenie sądu administracyjnego zostało oparte na dokumencie sfałszowanym na etapie (zwykłego) postępowania sądowoadministracyjnego, np. przy okazji przekazywania przez organ akt sądowi kopiując dokument dokonano jego przerobienia (zob. K. Sobieralski, jw., s. 225), lub sfałszowano dokument, z którego przeprowadzono uzupełniające postępowanie dowodowe na podstawie art. 106 § 5 p.p.s.a. (por. wyrok NSA z dnia 28 marca 2007 r., I OSK 16/07; postanowienie WSA w Szczecinie z dnia 8 marca 2010 r., II SA/Sz 125/10).

6. Składając skargę o wznowienie postępowania na ww. podstawie trzeba wykazać związek podrobionego lub przerobionego dokumentu z kwestionowanym orzeczeniem (por. wyrok NSA z dnia 20 grudnia 2007 r., I GSK 388/07).

Krok: orzeczenie oparto na skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym

Omawiana podstawa wznowienia postępowania odpowiada zakresowi związania sądu administracyjnego ustaleniami prawomocnego skazującego wyroku wydanego w postępowaniu karnym (art. 11 p.p.s.a.).

Dla możliwości wznowienia postępowania na tej podstawie zasadnicze znaczenie ma to, w jakim stopniu prawomocne orzeczenie sądu administracyjnego zostało oparte na ustaleniach wspomnianego wyroku skazującego (zob. A. Kabat [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 794).