Bełczącki Robert Marek, Wniesienie skargi na wpis w księdze wieczystej albo inne orzeczenie referendarza sądowego w postępowaniu wieczystoksięgowym

Wniesienie skargi na wpis w księdze wieczystej albo inne orzeczenie referendarza sądowego w postępowaniu wieczystoksięgowym

Skarga jest środkiem zaskarżenia służącym kontroli legalności i zasadności wpisu w księdze wieczystej dokonanego przez referendarza sądowego albo innych wydanych przez niego orzeczeń w postępowaniu wieczystoksięgowym.

Wniesienie skargi zapobiega uprawomocnieniu się zaskarżonego wpisu albo innego orzeczenia (suspensywność). Skargę rozpoznaje sąd pierwszej instancji, w którego strukturze funkcjonuje referendarz sądowy (brak dewolutywności – art. 398²² § 1 zdanie drugie k.p.c.).

Skutki wniesienia skargi nie są jednolite. Skarga na wpis dokonany przez referendarza sądowego pozbawiona została charakteru anulacyjnego, bowiem jej wniesienie nie skutkuje utratą mocy zaskarżonego wpisu. Rozpoznając wniosek o wpis na nowo na skutek skargi, sąd pierwszej instancji utrzymuje w mocy zaskarżony wpis, zmienia go przez jego wykreślenie i dokonanie nowego wpisu albo uchyla go i stosownie do wyniku postępowania wniosek oddala, odrzuca albo postępowanie w sprawie umarza (art. 518¹ § 3 k.p.c.).

Z kolei w przypadku zaskarżania postanowienia oddalającego wniosek o wpis, odrzucającego wniosek o wpis albo umarzającego postępowanie w sprawie skarga ma charakter anulacyjny, co oznacza, że jej skuteczne wniesienie powoduje utratę mocy zaskarżonego orzeczenia (art. 398²² § 3 k.p.c.), a sąd pierwszej instancji, po rozpoznaniu wniosku na nowo, dokonuje żądanego wpisu, oddala wniosek, odrzuca go albo umarza postępowanie w sprawie.

Według art. 626¹⁰ § 1 k.p.c. o dokonanym wpisie zawiadamia się uczestników postępowania, za wyjątkiem tych, którzy na piśmie zrzekli się zawiadomienia. Oświadczenie o zrzeczeniu się zawiadomienia może zostać zawarte w dokumencie, który ma stanowić podstawę wpisu (por. T. Demendecki, Komentarz do art. 626¹⁰ k.p.c., LEX). Zrzeczenia się zawiadomienia można dokonać w akcie notarialnym dotyczącym czynności, z którą wiąże się wpis (art. 626¹⁰ § 1¹ k.p.c.).

W myśl art. 398²² § 2 k.p.c. skargę wnosi się do sądu rejonowego, w którego strukturze funkcjonuje referendarz sądowy dokonujący wpisu, w terminie tygodniowym od dnia doręczenia zawiadomienia o wpisie (por. art. 518¹ § 4 pkt 2 k.p.c.).

Według art. 626¹⁰ § 2 k.p.c. zawiadomienie powinno zawierać istotną treść wpisu. Uchybienia z tym związane nie wpływają na bieg terminu do wniesienia skargi, a jedynie mogą usprawiedliwiać przywrócenie tego terminu na podstawie art. 168 i n. k.p.c. W myśl art. 626⁸ § 6 k.p.c. uzasadnienia wpisu nie sporządza się.

Omyłkowe zawiadomienie o dokonanym wpisie osoby, której w świetle art. 626¹ § 2 k.p.c. nie przysługuje status uczestnika, nie czyni takiej osoby legitymowaną do wniesienia skargi.

Zaskarżając wydane przez referendarza sądowego postanowienie oddalające wniosek o wpis, odrzucające wniosek albo umarzające postępowanie w sprawie stosownie do art. 398²² § 2 k.p.c., skargę wnosi się do sądu rejonowego, w którego strukturze funkcjonuje referendarz sądowy, w terminie tygodniowym od dnia doręczenia stronie postanowienia, a jeżeli zażądano uzasadnienia tego postanowienia – od dnia jego doręczenia z uzasadnieniem.

Złożenie wniosku o sporządzenie pisemnego uzasadnienia postanowienia i doręczenie postanowienia wraz z pisemnym uzasadnieniem nie stanowi warunku dopuszczalności wniesienia skargi. Można ją wnieść w terminie tygodniowym od dnia doręczenia sentencji postanowienia wydanego na posiedzeniu niejawnym (art. 357 § 2 w zw. z art. 362¹ k.p.c.) albo w terminie tygodniowym od doręczenia postanowienia wraz z pisemnym uzasadnieniem, jeżeli w terminie tygodniowym od doręczenia sentencji postanowienia, także w razie zwięzłego wskazania zasadniczych powodów rozstrzygnięcia (art. 357 § 5 w zw. z art. 362¹ k.p.c.), zażądano sporządzenia pisemnego uzasadnienia postanowienia i doręczenia postanowienia wraz z pisemnym uzasadnieniem (art. 357 § 2¹ w zw. z art. 362¹ k.p.c.). Jeżeli skarga nie została poprzedzona żądaniem sporządzenia pisemnego uzasadnienia postanowienia, uzasadnienie to powinno być sporządzone z urzędu w terminie tygodnia od dnia wpływu skargi do sądu (por. uchwała SN z 28.05.2021 r., III CZP 26/20, OSNC 2021/11, poz. 71). Wówczas jednak pisemne uzasadnienie postanowienia nie podlega doręczeniu skarżącemu.