Bełczącki Robert Marek, Wniesienie odpowiedzi na zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji do innego składu tego sądu

Wniesienie odpowiedzi na zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji do innego składu tego sądu

Strona przeciwna może wnieść odpowiedź na zażalenie w terminie tygodnia od dnia doręczenia zażalenia, a w przypadkach gdy ustawa przewiduje doręczenie zaskarżonego postanowienia tylko jednej ze stron (por. art. 357 § 4 k.p.c.) oraz w przypadkach wskazanych w art. 394^1a § 1 pkt 6 k.p.c. – od dnia wniesienia zażalenia.

Doręczenie zażalenia stronie przeciwnej obciąża sąd właściwy do jego rozpoznania. Do wydania przez przewodniczącego zarządzenia o doręczeniu zażalenia stronie przeciwnej powinno dojść dopiero po przyjęciu dopuszczalności zażalenia na podstawie art. 394^1a § 1¹ w zw. z art. 397 § 1¹ i art. 394^1a § 2 k.p.c. Znajduje to potwierdzenie w art. 395 § 1 k.p.c. (por. T. Wiśniewski, Komentarz do art. 395 k.p.c. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. II, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021, LEX).

Wnosząc odpowiedź na zażalenie do innego składu sądu pierwszej instancji strona przeciwna ma okazję kwestionować zasadność lub nawet dopuszczalność wniesionego zażalenia, prezentując własne twierdzenia, a także powoływać nowe fakty i dowody na ich poparcie, jeśli uczyniono tak w zażaleniu. W przypadku gdy obie strony wnoszą zażalenie, obie mogą również wnieść odpowiedź na zażalenie przeciwnika.

Odpowiedź na zażalenie wnosi się do sądu pierwszej instancji, adresując ją do innego składu tego sądu.

Wyjątkowo, w przypadku przewidzianym w art. 394^1a § 3 k.p.c., gdy w sądzie pierwszej instancji nie można utworzyć składu do rozpoznania zażalenia i rozpoznaje je sąd drugiej instancji, odpowiedź na zażalenie wnosi się do sądu drugiej instancji.

Odpowiedź skierowana wadliwie podlega przekazaniu sądowi właściwemu do rozpoznania zażalenia.

Z wniesieniem odpowiedzi na zażalenie nie łączy się obowiązek uiszczania opłaty sądowej.

Z art. 395 § 1¹ w zw. z art. 394^1a § 2 k.p.c. wynika tygodniowy termin do wniesienia odpowiedzi na zażalenie. Jest to termin ustawowy, którego celem jest zapewnienie należytej sprawności postępowania (por. T. Wiśniewski, Komentarz do art. 395 k.p.c. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. II, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021, LEX). Jego przekroczenie może prowadzić do utraty możliwości zwalczania stanowiska wnoszącego zażalenie. Z reguły bowiem zażalenie podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym (por. art. 397 § 1 k.p.c.; art. 374 k.p.c. nie znajduje odpowiedniego zastosowania w postępowaniu zażaleniowym, stąd wniosek strony o rozpoznanie zażalenia na rozprawie nie jest wiążący), a stosownie do art. 205³ § 1 w zw. z art. 391 § 1, art. 397 § 3 i art. 394^1a § 2 k.p.c. złożenie pisma przygotowawczego na dalszym etapie postępowania zażaleniowego będzie możliwe tylko wtedy, gdy przewodniczący tak zarządzi. Zastrzeżenie terminu do wniesienia odpowiedzi na zażalenie stanowi dla strony przeciwnej swoistą gwarancję, że zażalenie nie zostanie rozpoznane przed upływem tego terminu i w trakcie jego biegu będzie ona mogła przedstawić swoje stanowisko.

Wyjątkowo, gdy zażalenie zostanie skierowanie do rozpoznania na rozprawie (art. 148 § 2 w zw. z art. 391 § 1, art. 397 § 3 i art. 394^1a § 2 k.p.c.) strona przeciwna ma gwarancję, że biorąc w niej udział, będzie mogła zaprezentować swoje twierdzenia i wnioski, a nawet zgłosić nowe fakty i dowody, stosownie do przebiegu postępowania zażaleniowego. Stanowisko prezentowane w toku rozprawy będzie mogła także zamieścić w załączniku do protokołu rozprawy.

Natomiast w przypadku wniesienia odpowiedzi na zażalenie po upływie tygodniowego terminu przewidzianego w art. 395 § 1¹ w zw. z art. 394^1a § 2 k.p.c. podniesione w niej twierdzenia i zgłoszone wnioski, w szczególności wniosek o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego, będą mogły zostać uwzględnione tylko wtedy, gdy odpowiedź na zażalenie wpłynie do sądu właściwego zanim jeszcze zażalenie zostanie rozpoznane. W uzasadnieniu uchwały SN z 16.02.2012 r., III CZP 1/12, OSNC 2012/10, poz. 114, LEX nr 1109364, przyjęto wyraźnie pogląd, że spóźniona odpowiedź na apelację nie podlega zwrotowi i pogląd ten należy uznać również w odniesieniu do odpowiedzi na zażalenie, także wnoszone do innego składu sądu pierwszej instancji.

Jeśli jednak zwrot odpowiedzi na zażalenie nastąpi zarządzeniem przewodniczącego wydanym na podstawie art. 132 § 1 zd. 3 w zw. z art. 391 § 1, art. 397 § 3 i art. 394^1a § 2 k.p.c., podniesione w niej twierdzenia i wnioski nie będą mogłyby być uwzględnione, chyba że zostaną powtórzone na rozprawie.