Bełczącki Robert Marek, Wniesienie odpowiedzi na skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku

Wniesienie odpowiedzi na skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku

Wnosząc odpowiedź na skargę strona przeciwna może kwestionować dopuszczalność wniesionej skargi lub zasadność skargi, w tym wskazywać na oczywistą bezzasadność skargi jako podstawę odmowy przyjęcia jej do rozpoznania przez Sąd Najwyższy (art. 424⁹ k.p.c.), prezentując Sądowi Najwyższemu własną argumentację. W przypadku skargi wniesionej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka odpowiedzi na skargę mogą wnieść obie strony.

Zgodnie z art. 398⁷ § 1 w zw. z art. 424¹² k.p.c. odpowiedź na skargę wnosi się za pośrednictwem sądu drugiej instancji. Odpowiedź wniesiona wadliwie wprost do Sądu Najwyższego podlega przekazaniu właściwemu sądowi drugiej instancji.

Z wniesieniem odpowiedzi na skargę nie łączy się obowiązek uiszczania opłaty sądowej.

Z art. 398⁷ § 1 w zw. z art. 424¹² k.p.c. wynika dwutygodniowy termin do wniesienia odpowiedzi na skargę, liczony od dnia doręczenia odpisu skargi.

Wniesienie odpowiedzi na skargę z uchybieniem ustawowego terminu uzasadnia potraktowanie jej jak pisma przygotowawczego, które na podstawie z art. 207 § 7 in fine w zw. z art. 391 § 1, art. 398²¹ i art. 424¹² k.p.c. podlega zwrotowi, jeśli Sąd Najwyższy nie zezwoli na złożenie pism przygotowawczych.

Wniesienie odpowiedzi na skargę z uchybieniem ustawowego terminu uniemożliwia ewentualne zasądzenie kosztów postępowania na rzecz strony wnoszącej odpowiedź, chyba że skarga zostanie rozpoznana na rozprawie, a wnoszący odpowiedź weźmie w niej udział i zgłosi wniosek o zasądzenie kosztów postępowania związanych z udziałem w rozprawie (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2012 r., III CZP 1/12, OSNC 2012, nr 10, poz. 114, LEX nr 1109364).

W doktrynie przyjmuje się, że przywrócenie terminu do wniesienia odpowiedzi na skargę kasacyjną nie jest dopuszczalne, bowiem jego uchybienie nie pociąga za sobą ujemnych skutków procesowych dla przeciwnika skarżącego. Stanowisko to jest aktualne także w odniesieniu do skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku. Brak możliwości zasądzenia kosztów postępowania nie stanowi ujemnego skutku procesowego, który musi odnosić się do przedmiotu sprawy oraz jej toku, a nie do kwestii ubocznej, takiej jak koszty postępowania (por. T. Ereciński, Komentarz do art. 398⁷ k.p.c., LexPolonica). Prezentowane jest stanowisko przeciwne, upatrujące ujemnego skutku procesowego właśnie w utracie możliwości uzyskania kosztów postępowania (por. A. Zieliński, Komentarz do art. 398⁷ k.p.c., Legalis). Stanowisko to nie jest jednak przekonywające. Z chwilą uchybienia terminowi do wniesienia odpowiedzi na skargę utrata możliwości zasądzenia kosztów postępowania na rzecz przeciwnika skarżącego nie jest definitywna, skoro skarga może zostać rozpoznana na rozprawie, jeśli przemawiać będą za tym ważne względy (por. art. 424¹⁰ zd. drugie k.p.c.).

Zwrot odpowiedzi na skargę, bez wzywania do usunięcia braków, nastąpi także wtedy, gdy w treści odpowiedzi na skargę nie zostanie zawarte oświadczenie o jej doręczeniu albo nadaniu za pośrednictwem operatora, o którym mowa w art. 165 § 2 k.p.c. stronie skarżącej. Podstawę prawną zarządzenia przewodniczącego stanowić będzie wówczas art. 132 § 1 zd. trzecie w zw. z art. 391 § 1, art. 398²¹ i art. 424¹² k.p.c.

Wniesienie odpowiedzi na skargę objęte jest przymusem adwokacko-radcowskim, o którym mowa w art. 87¹ k.p.c. Stosownie do art. 130 § 5 k.p.c. wniesienie odpowiedzi z naruszeniem art. 87¹ k.p.c. prowadzi do jej zwrotu bez wzywania do usunięcia braków.

Nieskorzystanie z możliwości wniesienia odpowiedzi na skargę może prowadzić do utraty możliwości przedstawienia Sądowi Najwyższemu swego stanowiska. W myśl art. 424¹⁰ zd. drugie k.p.c. zasadą jest rozpoznawanie skargi na posiedzeniu niejawnym, a stosownie do art. 207 § 3 zd. trzecie w zw. z art. 391 § 1, art. 398²¹ i art. 424¹² k.p.c. złożenie pisma przygotowawczego na dalszym etapie postępowania nie będzie możliwe, chyba że Sąd Najwyższy na to zezwoli.

Jeśli jednak skarga będzie rozpoznawana na rozprawie, zaniechanie wniesienia odpowiedzi na skargę nie stanowi przeszkody do wzięcia udziału w rozprawie i zaprezentowania stosownych argumentów i wniosków.

Ponadto w przypadku, gdy na podstawie art. 398⁸ § 1 w zw. z art. 424¹² k.p.c. Prokurator Generalny przedstawi na piśmie stanowisko odnośnie do wniesionej skargi, wyjątkowo na podstawie art. 398⁸ § 2 w zw. z art. 424¹² k.p.c. możliwe będzie ustosunkowanie się przez stronę na piśmie do tego stanowiska, także w przypadku uprzedniego zaniechania wniesienia odpowiedzi na skargę.

W sytuacji, gdy skarżący w piśmie procesowym przytoczy nowe uzasadnienie podstaw skargi (por. art. 398¹³ § 3 w zw. z art. 424¹² k.p.c.), strona przeciwna musi mieć możliwość ustosunkowania się do wywodów skarżącego i w tym celu może wnieść niejako kolejną odpowiedź na skargę, odnoszącą się jednak tylko do nowego uzasadnienia podstaw skargi. Wówczas art. 207 § 3 zd. trzecie w zw. z art. 391 § 1, art. 398²¹ i art. 424¹² k.p.c. nie znajduje zastosowania.

W postępowaniu ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia nie wyklucza się odpowiedniego zastosowanie art. 161 k.p.c., przewidującego możliwość złożenia załącznika do protokołu rozprawy.