Stefański Ryszard A., Warunkowy dozór Policji

Warunkowy dozór Policji

Materialną przesłanką warunkowego dozoru Policji zastosowania jest duże prawdopodobieństwo, że oskarżony lub podejrzany popełnił przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej na szkodę osoby najbliższej albo innej osoby zamieszkującej wspólnie ze sprawcą. Osobą najbliższą jest osoba określona w art. 115 § 11 k.k.

Przestępstwem z użyciem przemocy jest nie tylko przestępstwo, do którego znamion należy przemoc, np. przewidziane w art. 191, art. 280 k.k., ale też każde, którego dopuszczono się, używając przemocy, np. określone z art. 156, art. 157, art. 207 k.k. Zwrot „przestępstwo z użyciem przemocy” zawiera wskazanie nie na znamię przestępstwa, a na sposób działania sprawcy. Przestępstwem z użyciem przemocy jest też takie, w którym wprawdzie zastosowana przemoc pozostaje poza zakresem znamion popełnionego przestępstwa, ale które faktycznie zostało dokonane w taki sposób. Ustawodawca odwołuje się do sposobu realizacji określonych przestępstw, a więc do ustaleń faktycznych, określających konkretny sposób działania sprawcy. Ustawa eksponuje sposób działania, nie wiążąc go ze znamionami przestępstwa. W związku z tym, by ustalić, czy zachodzi to kryterium, konieczne jest dokonanie analizy stanu faktycznego przestępstwa. Za takim rozumieniem tego zwrotu przemawia wykładnia językowa. Odmienna interpretacja tego kryterium powodowałaby wyłączenie z zakresu tej przesłanki przestępstw faktycznie zrealizowanych przez zastosowanie przemocy, chociaż nie została ona określona jako znamię tych przestępstw. Analogiczne pojęcie zawarte jest w art. 115 § 3 k.k. i Sąd Najwyższy na gruncie tego przepisu zasadnie przyjął, że Przepis art. 115 § 3 k.k., stanowiąc, że przestępstwami podobnymi są m. in. przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia, nie wymaga, aby porównywane przestępstwa były przestępstwami, do których ustawowych znamion należy stosowanie przemocy lub groźby jej użycia. Należy zatem przyjmować podobieństwo przestępstw także wtedy, gdy zastosowana przemoc lub groźba jej użycia pozostają poza zakresem znamion popełnionych przestępstw, ale faktycznie zostały one zrealizowane w warunkach wystąpienia takiego sposobu działania, który powinien być objęty opisem przypisanego sprawcy czynu (uchwała SN z dnia 23 października 2002 r. - I KZP 33/02, OSNKW 2002, nr 11–12, poz. 93).

Przemocą jest zarówno takie działanie, w wyniku którego pokrzywdzony doznał uszkodzeń ciała, jak i takie, którego efektem było wyłącznie naruszenie jego nietykalności cielesnej bądź ograniczenie swobody ruchów (wyrok SA w Katowicach z dnia 30 marca 2000 r. - II AKa 28/00, Biul. SA w Katowicach 2000, nr 2, poz. 3).

Groźbą bezprawną - zgodnie z art. 115 § 12 k.k. - jest zarówno groźba popełnienia przestępstwa na szkodę określonej osoby lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, jak i groźba spowodowania postępowania karnego lub rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub jego osoby najbliższej; nie stanowi groźby zapowiedź spowodowania postępowania karnego, jeżeli ma ona jedynie na celu ochronę prawa naruszonego przestępstwem. Wystarczy, że groźba wzbudza u pokrzywdzonego uzasadnioną obawę jej spełnienia. „uzasadnioną”, tj. taką, która obiektywnie robi wrażenie jej spełnienia (wyrok S.A. w Lublinie z dnia 30 stycznia 2001 r. - II AKa 8/2001, OSN Prok. i Pr. 2001, nr 10, poz. 24). Wystarczy wykazać, iż groźba subiektywnie w odbiorze zagrożonego wywołała obawę spełnienia i zweryfikować to obiektywnie przez sąd, czy zagrożony istotnie mógł w danych okolicznościach w ten sposób groźbę odebrać (wyrok S.A. w Krakowie z dnia 4 lipca 2002 r. - II AKa 163/02, KZS 2002, nr 7–8, poz. 44). Groźba ta - podobnie jak przemoc - musi być stosowana wobec osoby najbliższej lub innej osoby zamieszkującej wspólnie ze sprawcą, a nie osoby trzeciej.

Jak przy stosowaniu każdego innego środka zapobiegawczego, przed wydaniem decyzji w przedmiocie jego zastosowania, organ procesowy powinien przesłuchać podejrzanego. Odstąpić od tego obowiązku można jedynie wtedy, gdy podejrzany się ukrywa lub przebywa poza granicami kraju.