Musiał Krzysztof J., Warunki do bycia przedstawicielem podatkowym

Warunki do bycia przedstawicielem podatkowym

Procedura dotyczy instytucji przedstawiciela podatkowego, w tym warunków i trybu postępowania w sprawie uzyskania zezwolenia na występowanie w charakterze przedstawiciela podatkowego.

Instytucja przedstawiciela podatkowego wprowadzona została do polskiego porządku prawnego na skutek skorzystania przez polskiego ustawodawcę z możliwości danej państwom członkowskim przez art. 36 ust. 3 i n. dyrektywy Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylającej dyrektywę 92/12/EWG (Dz. Urz. UE L 9 z 2009 r., s. 12). Przedstawiciel podatkowy jest wyznaczany na terenie kraju przez sprzedawcę wyrobów akcyzowych z innego państwa członkowskiego (podmiot zagraniczny dokonujący tzw. sprzedaży na odległość) w przypadku, gdy osoba fizyczna zamierza nabyć wewnątrzwspólnotowo, nie w celach (i w ramach) prowadzonej działalności gospodarczej, wyroby z zapłaconą akcyzą na terenie innego niż Polska państwa członkowskiego i wyroby te mają jej być dostarczane. Dostarczanie wyrobów może być w tej sytuacji dokonywać się wyłącznie za pośrednictwem przedstawiciela podatkowego, który z tytułu tej czynności staje się podatnikiem akcyzy zobowiązanym do jej zapłaty. On to bowiem zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1542 z późn. zm.) - dalej u.p.a., dokonuje nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobu, nie zaś osoba fizyczna, której te wyroby są dostarczane.

Na skutek wprowadzenia omawianej regulacji do polskiej ustawy o podatku akcyzowym zanim podmiot z innego państwa członkowskiego UE będzie dostarczał wyroby akcyzowe z zapłaconą akcyzą do polskich odbiorców prywatnych, będzie zobowiązany do ustanowienia (czy wyznaczenia) przedstawiciela podatkowego w Polsce. Analogicznie podmiot mający siedzibę w Polsce zamierzający dokonywać sprzedaży wysyłkowej wyrobów z zapłaconą w Polsce akcyzą na rzecz prywatnych odbiorców w państwach członkowskich, które implementowały do swojego porządku prawnego omawianą regulację dyrektywy horyzontalnej, zobowiązany będzie do ustanowienia przedstawiciela podatkowego w tym państwie członkowskim i zgodnie z ustanowioną przez to państwo procedurą. Obowiązek ustanowienia przedstawiciela podatkowego ciąży zatem na zagranicznym sprzedawcy wyrobów akcyzowych. W efekcie, jeżeli zagraniczny sprzedawca nie dopełni tego obowiązku, podatek akcyzowy powinien być egzekwowany od tego sprzedawcy na zasadach wynikających z przepisów szczególnych dotyczących współpracy administracyjnej państw członkowskich w zakresie akcyzy. W żadnym razie odpowiedzialność za zapłatę akcyzy w takim przypadku nie może zostać przeniesiona na nabywcę wyrobów akcyzowych. Osoba prywatna poniosła bowiem już koszt akcyzy na etapie zakupu danych wyrobów akcyzowych (tak S. Parulski, Akcyza. Komentarz, wyd. II, LEX/el. 2010, uwagi do art. 79 u.p.a.). W razie natomiast ustanowienia przedstawiciela podatkowego i powstania zaległości w akcyzie na terenie kraju w wyniku dostarczenia wyrobów osobom fizycznym na ich cele prywatne organy podatkowe mogą dochodzić zapłaty podatku wyłącznie od przedstawiciela podatkowego.

Artykuł 36 ust. 5 dyrektywy Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylającej dyrektywę 92/12/EWG (Dz. Urz. UE L 9 z 2009 r., s. 12) przewiduje możliwość wystąpienia przez sprzedawcę wyrobów z wnioskiem o zwrot (lub umorzenie) podatku akcyzowego zapłaconego w państwie członkowskim wysyłki wyrobów, jeżeli sprzedawca lub jego przedstawiciel podatkowy przestrzegali procedur nakładanych na nich przez przepisy dyrektywy w związku z dostarczeniem wyrobów do kraju przeznaczenia, w szczególności jeśli rozliczyli należną z tego tytułu akcyzę. W ten sposób zatem instytucja przedstawiciela podatkowego służy także realizacji zasady opodatkowania wyrobów akcyzowych w państwie ich konsumpcji. W przypadku wyrobów dostarczanych przez przedstawiciela podatkowego z siedzibą w Polsce podmiotem uprawnionym do zwrotu akcyzy będzie podmiot wysyłający te wyroby z innego państwa członkowskiego, spełniający warunki określone przez ustawodawstwo wewnętrzne tego państwa.

Przedstawicielem podatkowym może być wyłącznie podmiot, który posiada wydane przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego zezwolenie na wykonywanie czynności w charakterze przedstawiciela podatkowego.

Przepisy ustawy nie określają przypadków, w których obowiązek uzyskania zezwolenia na wykonywanie czynności w charakterze przedstawiciela podatkowego jest wyłączony. Z uwagi jednak na istotę tej instytucji można wskazać kilka przykładowych sytuacji, w których uzyskanie takiego zezwolenia będzie zwyczajnie pozbawione sensu, np. w razie zamiaru sprzedawania przez podmiot z państwa członkowskiego wyrobów z zapłaconą akcyzą wyłącznie na rzecz odbiorców z innych krajów członkowskich na cele związane z ich działalnością gospodarczą bądź na rzecz odbiorców niebędących osobami fizycznymi, niezależnie od celu nabycia tych wyrobów.