Zgoliński Igor, Uznanie za wykonane niektórych środków karnych

Uznanie za wykonane niektórych środków karnych

Przepis art. 191 k.k.s. odnosi się do wykonywania dwóch środków karnych, wymienionych w art. 22 § 2 pkt 5 i 7 k.k.s.:

– zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska,

– pozbawienia praw publicznych.

Przepis art. 191 § 1 k.k.s. przewiduje możliwość wcześniejszego uznania tych środków za wykonane. Ich wykonywanie (o ile zostały orzeczone na okres od 2 do 5 lat) może zostać skrócone, nie wcześniej jednak niż po upływie połowy okresu, na które zostały orzeczone. Nie jest możliwe skrócenie wykonania środków karnych orzeczonych w minimalnym wymiarze, tj. roku. Warunkiem progowym skrócenia jest przestrzeganie w tym czasie przez skazanego porządku prawnego. Jednocześnie w sprawie mogą również zachodzić inne okoliczności wskazujące na celowość skrócenia wykonywania tychże środków. Wówczas skazany ma większe szanse na wydanie przez sąd tego rodzaju orzeczenia. Postanowienie sądu w przedmiocie skrócenia jest zaskarżalne, co oznacza, że zażalenie przysługuje tu niezależnie od kierunku rozstrzygnięcia.

Momentem inicjującym procedurę jest złożenie przez skazanego wniosku o uznanie środka karnego z art. 22 § 2 pkt 5 lub 7 k.k.s. za wykonany.

Wniosek powinien spełniać wymogi stawiane treścią art. 119 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego - dalej k.p.k. - w zw. z art. 1 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy - dalej k.k.w. - w zw. z art. 178 § 1 k.k.s. Zasadniczą przesłanką do wcześniejszego uznania środka karnego za wykonany jest przestrzeganie przez sprawcę porządku prawnego, czyli respektowanie obowiązujących przepisów prawa (nie ma tu podstaw, aby ograniczać rozumienie tego pojęcia wyłącznie do nienaruszania przepisów prawa karnego). Jest to wiodąca podstawa do tego, aby uznać, że orzeczony środek karny spełnił swój cel. Jak słusznie wskazuje się w doktrynie, poza tą przesłanką mogą także występować inne, pozaustawowe okoliczności z życia sprawcy, które będą wskazywać, że cel szczególnoprewencyjny stosowania orzeczonego środka karnego został osiągnięty i nie ma potrzeby jego dalszego wykonywania (zob. V. Konarska-Wrzosek, Komentarz do art. 191 k.k.s. [w:] Kodeks karny skarbowy. Komentarz, I. Zgoliński (red.), LEX/el. 2018). Będą to np. szczególne starania sprawcy mające zapobiegać przestępstwom, pomoc niepełnosprawnym, istotna działalność na rzecz spraw publicznych czy społeczności lokalnej itd.

Czynności sądowe inicjowane są po wpływie wniosku. Sądem właściwym do rozpoznania wniosku jest sąd, który wydał orzeczenie w pierwszej instancji.

Po zweryfikowaniu zachowania przez skazanego wymogów formalnych przewidzianych dla wniosku (art. 119 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w. w zw. z art. 178 § 1 k.k.s.), sąd kieruje sprawę na posiedzenie, celem rozpoznania wniosku. Posiedzenie sądu ma charakter niejawny, jako że żaden przepis nie przyznaje stronom prawa do udziału w tego rodzaju posiedzeniu (por. art. 22 k.k.w. w zw. z art. 178 § 1 k.k.s.)