Chajec Stanisław, Uzgadnianie między byłym właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem wysokości odszkodowania za działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne lub pod poszerzenie dróg publicznych

Uzgadnianie między byłym właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem wysokości odszkodowania za działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne lub pod poszerzenie dróg publicznych

Z tytułu utraty przez właściciela lub użytkownika wieczystego działki gruntu wydzielonej pod drogę publiczną przysługuje odszkodowanie odpowiednie do wartości utraconego prawa do nieruchomości. Odszkodowanie przysługuje od Skarbu Państwa lub odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego, w zależności od tego, który podmiot publicznoprawny nabył prawa rzeczowe do działki gruntu wydzielonej pod drogę publiczną. Wysokość odszkodowania podlega uzgodnieniu pomiędzy byłym już właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości a właściwym organem reprezentującym odpowiedni podmiot publicznoprawny. Odszkodowanie może mieć formę pieniężną lub w jego ramach może być przyznana nieruchomość zamienna.

Uzgadnianie wysokości należnego odszkodowania odbywa się według reguł prawa cywilnego, a pozytywny rezultat uzgodnień przybiera formę umowy.

Forma aktu notarialnego dla umowy jest wymagana w przypadku przyznania w ramach odszkodowania nieruchomości zamiennej.

Nieosiągnięcie przez strony porozumienia skutkuje tym, że odszkodowanie będzie ustalane według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.

Wydzielenie w wyniku podziału dokonanego na wniosek właściciela nieruchomości działki gruntu przeznaczonej pod drogę publiczną lub pod poszerzenie drogi publicznej powoduje skutek w postaci przejścia prawa własności tej działki gruntu na rzecz Skarbu Państwa lub odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiatu, województwa). W przypadku gdy nieruchomość stanowi przedmiot użytkowania wieczystego, prawo to wygasa.

Nabycie praw do działki gruntu przez odpowiedni podmiot publicznoprawny następuje z dniem, w którym decyzja o podziale nieruchomości stała się ostateczna.

Nabycie to następuje za odszkodowaniem, którego wysokość podlega uzgodnieniu między byłym już właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem reprezentującym odpowiedni podmiot publicznoprawny. Właściwym organem do przeprowadzenia uzgodnień właściwy jest starosta reprezentujący Skarb Państwa, jeżeli działki gruntu zostały wydzielone pod drogi krajowe, albo odpowiedni organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli działki gruntu zostały wydzielone pod drogi inne niż krajowe (wójt, burmistrz, prezydent miasta - w odniesieniu działek wydzielonych pod drogi gminne, zarząd powiatu - w odniesieniu do działek wydzielonych pod drogi powiatowe i zarząd województwa - w odniesieniu do działek wydzielonych pod drogi wojewódzkie).

Uzgodnienia co do wysokości odszkodowania powinny zakończyć się stosowną umową, dlatego ich przebieg powinien być dokumentowany.

Odszkodowanie może zostać ustalone w pieniądzach lub poprzez przyznanie nieruchomości zamiennej z ewentualną dopłatą. Wobec powyższego w propozycji uzgodnienia wysokości odszkodowania powinna zostać określona proponowana wysokość odszkodowania oraz wskazana ewentualna nieruchomość zamienna. Uzgodnieniu może podlegać ponadto termin zapłaty odszkodowania.

Wysokość proponowanego odszkodowania powinna odpowiadać wartości prawa, które w trybie art. 98 u.g.n. przeszło na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

Dbałość o przejrzystość i oszczędne gospodarowanie środkami publicznymi uzasadnia przyjęcie założenia, że propozycja wysokości odszkodowania powinna zostać poprzedzona zleceniem rzeczoznawcy majątkowemu sporządzenia operatu szacunkowego określającego wartość nieruchomości, za którą ma być przyznane odszkodowanie, oraz wartość ewentualnej nieruchomości zamiennej.

Wystąpienie należy skierować do byłego właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości. Można w nim wskazać termin, w którym jest oczekiwana odpowiedź.