Gruszecki Krzysztof, Ustalenie zanieczyszczenia powierzchni ziemi

Ustalenie zanieczyszczenia powierzchni ziemi

Ustawodawca w art. 101a p.o.ś. określił, jakie kryteria należy brać pod uwagę, dokonując oceny, czy dana gleba lub ziemia jest zanieczyszczona. Procedura ustalania, czy dana gleba lub ziemia jest zanieczyszczona, nie jest procedurą, do której znajdują zastosowanie reguły wynikające z k.p.a., tym samym nie następuje wszczęcie postępowania, brakuje również stron postępowania. W procedurze tej uczestniczy jedynie podmiot, na którym ciąży obowiązek dokonania przedmiotowej oceny.

Oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi mogą dokonywać zarówno organy ochrony środowiska, jak i inne podmioty, w szczególności władający powierzchnią ziemi (definicja legalna władającego powierzchnią ziemi została zawarta w art. 3 pkt 44 p.o.ś.) (J. Jerzmański, komentarz do art. 101a [w:] M. Górski, M. Pchałek, W. Radecki, J. Jerzmański, M. Bar, S. Urban, J. Jendrośka, Prawo ochrony środowiska. Komentarz, wyd. 2, Warszawa 2014). Oceny oraz badań i obserwacji stanu gleby i ziemi dokonuje się w ramach państwowego monitoringu ochrony środowiska. Konkretyzacja obowiązków dotyczących badań zanieczyszczenia powierzchni ziemi następuje w innych przepisach p.o.ś. Dokonanie oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi jest również niezbędnym elementem raportu początkowego, monitorowania zanieczyszczenia gleby i wód gruntowych na terenie zakładu w trakcie prowadzonej działalności oraz raportu końcowego (por. Uzasadnienie do Rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw, druk 2162).

Obecnie kryterium uzasadniającym uznanie, że powierzchnia ziemi jest zanieczyszczona, jest przekroczenia dopuszczalnych zawartości substancji powodujących ryzyko w glebie lub w ziemi z uwzględnieniem tła geochemicznego, tj. naturalnej zawartości substancji powodujących ryzyko w glebie, ziemi lub wodach gruntowych. Definicję powierzchni ziemi zawiera art. 3 pkt 25 p.o.ś. (w tym definicję gleby, ziemi oraz wód gruntowych). Z kolei definicja legalna substancji powodującej ryzyko jest zawarta w art. 3 pkt 37a p.o.ś. W szczególności substancją powodującą ryzyko są substancje, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 101a ust. 5 pkt 1 (rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi (Dz. U. z 2016 r. poz. 1395) - dalej r.s.o.z.z.). Substancje powodujące ryzyko oraz ich dopuszczalne zawartości w glebie oraz dopuszczalne zawartości w ziemi, zróżnicowane dla poszczególnych właściwości gleby oraz grup gruntów, wydzielonych na podstawie sposobu ich użytkowania, określa załącznik 1 do r.s.o.z.z. Jednocześnie podkreśla się, że katalog substancji powodujących ryzyko wymienionych w r.s.o.z.z. nie jest katalogiem zamkniętym.