Musiał Krzysztof J., Ustalenie właściwości miejscowej organów podatkowych

Ustalenie właściwości miejscowej organów podatkowych

Procedura ma na celu przybliżenie zasad ustalania właściwości miejscowej organów podatkowych. Przedmiot analizy stanowią zasady ogólne oraz szczególne tryby wyznaczania właściwości miejscowej organów podatkowych.

Generalny sposób ustalania właściwości miejscowej organu podatkowego jest unormowany treścią art. 17 § 1 ustawy z 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.) - dalej o.p. W myśl rzeczonej regulacji, o ile ustawy podatkowe nie stoją w sprzeczności z treścią przywołanego przepisu, to właściwość miejscowa organu podatkowego uzależniona jest od miejsca zamieszkania albo siedziby podatnika, płatnika, inkasenta lub podmiotu, o którym statuuje art. 133 § 2 o.p. Poza ustawowymi wyjątkami od generalnej zasady, dodatkowo Minister Finansów może określić, w drodze rozporządzenia, właściwość miejscową organów podatkowych w sprawach niektórych zobowiązań podatkowych lub poszczególnych kategorii podatników, płatników, inkasentów w sposób odmienny, aniżeli wskazany treścią art. 17 § 1 o.p., uwzględniając w szczególności posiadanie miejsca zamieszkania lub siedziby za granicą, miejsce uzyskiwania dochodów oraz miejsce położenia przedmiotu opodatkowania.

Wskazania przy tym wymaga, iż od 1.01.2016 r., na mocy art. 10 ustawy z 10.09.2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1649), modyfikacji uległy obowiązujące do 31.12.2015 r. regulacje określające dotychczasowe zasady ustalania właściwości urzędu skarbowego w zakresie rozliczenia VAT (uchylony został art. 3 ust. 1 i 2, ust. 3 pkt 1, ust. 3a-5 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.). Urząd skarbowy właściwy w sprawach podatku od towarów i usług od 1.01.2016 r. jest ustalany na ogólnych zasadach, mianowicie według miejsca zamieszkania albo adresu siedziby podatnika.

Konsekwencją uchylenia wskazanych przepisów ustawy po podatku od towarów i usług jest, wobec braku właściwych przepisów w tej ustawie, stosowanie reguły ogólnej ustalania właściwego miejscowo organu podatkowego. Norma ta wynika z art. 17 § 1 o.p., zgodnie z którym, jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania albo adresu siedziby podatnika, płatnika, inkasenta lub podmiotu wymienionego w art. 133 § 2 o.p.

Do 1.01.2016 r. ordynacja podatkowa nie zawierała regulacji statuujących o właściwości miejscowej organów podatkowych orzekających w sprawach następców prawnych podatnika (płatnika, inkasenta). Ustawa z 10.09.2015 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz U. poz. 1649) dodała art. 17b § 1 o.p. wprowadzający zasadę, w myśl której organem podatkowym właściwy miejscowo w sprawie praw i obowiązków podatnika (płatnika, inkasenta), przejętych przez następcę prawnego jest organ podatkowy właściwy dla następcy prawnego. Ustalony w przedstawiony sposób organ podatkowy będzie właściwy w sprawach wszczęcia kontroli podatkowej, postępowania podatkowego za okres przed przejęciem praw i obowiązków przez sukcesora podatkowego. Analizowana reguła nie obejmuje swoim zakresem podmiotowym spadkobierców lub zapisobierców będących następcami prawnymi. W odniesieniu do wskazanych kategorii podmiotów zastosowanie będzie miał art. 17b § 2 o.p., stanowiący, iż organem podatkowym właściwym pozostanie organ właściwy wedle ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.