Niewiadomski Zygmunt, Ustalenie istnienia obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000

Ustalenie istnienia obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000

Ustawodawca nie zakazuje a priori podejmowania działań w ogólności na obszarze Natura 2000, jednakże w celu ochrony obszarów Natura 2000 zakazuje działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na ten obszar. Instrumentem służącym analizie skutków realizacji planowanych działań są oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 (ocena siedliskowa). „Koniecznością oceny wpływu na obszar Natura 2000 są objęte nie tylko przedsięwzięcia znajdujące się w jego granicach, ale również te poza jego granicami, których realizacja może wpływać na stan chronionych siedlisk lub gatunków priorytetowych, analiza konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 będzie występowała w zasadzie w każdym przypadku. Oczywiście nie oznacza to, że automatycznie musi być zawsze przeprowadzona. Organ wydający decyzję będzie musiał jednak wskazać w jej uzasadnieniu, że konieczność taka była przez niego oceniana. Nie można bowiem przyjąć założenia, że brak oddziaływania jest jednoznaczny z brakiem takiego obowiązku” (K. Gruszecki, Ograniczenia prawne w realizacji inwestycji w związku z wyznaczeniem obszarów Natura 2000, ZNSA 2011, nr 2, s. 34, Teza nr 1, LEX nr 129690/4). Naczelny Sąd Administracyjny wypowiedział się co do momentu objęcia ochroną obszaru Natura 2000 stwierdzając, co następuje - „Właściwe zabezpieczenie projektowanego obszaru «Natura 2000» odnośnie zakazu podejmowania działań mogących osobno lub w połączeniu z innymi działaniami znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru «Natura 2000» powinno nastąpić co najmniej od dnia przesłania danych dotyczących tego obszaru «Natura 2000» do Komisji Europejskiej. Działalności mogącej negatywnie wpływać na obszar «Natura 2000» nie należy jednak podejmować od dnia zaproponowania danego obszaru «Natura 2000» do włączenia w skład sieci «Natura 2000», a więc od czasu rozpoczęcia konsultacji społecznych” (teza wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 lipca 2012 r., II OSK 708/11, LEX nr 1214980).

Naczelny Sąd Administracyjny wypowiedział się w kwestii naruszenia regulacji art. 33 ust. 3 u.o.p. kwalifikowanego jako rażące naruszenie prawa, stwierdzając co następuje: Rażące naruszenie art. 33 ust. 3 u.o.p. należy wiązać z pominięciem przeprowadzenia odpowiedniej oceny oddziaływania na zasadach określonych w ustawie z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Nie ma podstaw do łączenia z art. 33 ust. 3 u.o.p. rażącego naruszenia prawa w odniesieniu do wyników tej oceny. Nie jest zasadne wywodzenie rażącego naruszenia art. 33 ust. 3 u.o.p. z odmiennej oceny racji przemawiających za potrzebą przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. (tezy wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 lutego 2015 r., II OSK 1829/13, LEX nr 1772444).

Podmiot przystępujący do sporządzenia lub zmiany dokumentu strategicznego albo projektujący przedsięwzięcie, zobligowany jest dokonać analizy wpływu skutków realizacji dokumentu strategicznego lub planowanego przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 oraz obszarów objętych listą proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty do czasu zatwierdzenia ich przez Komisję Europejską jako obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty i wyznaczenia ich jako specjalne obszary ochrony siedlisk.

Zważywszy, iż ustawodawca odsyła do regulacji u.o.i.ś. w zakresie przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, zatem pojęciu „przedsięwzięcie” przypisać należy znaczenie, jakie nadaje mu przepis art. 3 ust. 1 pkt. 13 u.o.i.ś. Natomiast dokumenty strategiczne, których realizacja może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 lub obszar określony w art. 33 ust. 2 u.o.p. należy utożsamiać z dokumentami, o których mowa w art. 46 oraz 47 u.o.i.ś.

Ustawodawca nie nakłada obowiązku przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 (odpowiednio na obszary wskazane w art. 33 ust. 2 u.o.p.) dla wszystkich działań. Stosuje kilka wyłączeń, m.in. wyłącza z tego obowiązku działania bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000. Kwalifikacja działań jako bezpośrednio związanych z ochroną obszaru Natura 2000 winna następować na podstawie analizy planu ochrony obszaru Natura 2000 (art. 29 u.o.p.) lub planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 (art. 28 u.o.p.).