Kubiak Marcin, Ustalanie właściwości organu administracji architektoniczno-budowlanej

Ustalanie właściwości organu administracji architektoniczno-budowlanej

Na etapie poprzedzającym rozpoczęcie inwestycji, instrumentami ograniczania administracyjnoprawnego (reglamentacji) są pozwolenie na budowę oraz zgłoszenie zamiaru realizacji określonej budowy lub wykonania określonych robót budowlanych. Pozwolenie na budowę przybiera formę decyzji administracyjnej, zezwalającej na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego (art. 3 pkt 12 p.b.). Zgłoszenie jest prostszym sposobem uzyskania akceptacji organu i dotyczy tylko tych budów czy robót budowlanych, które zostały wskazane w art. 29 ust. 1 i 3 p.b.

Zarówno wnioski, jak i zgłoszenia załatwiane są przez organy administracji architektoniczno-budowlanej (starostę lub prezydenta miasta na prawach powiatu albo wojewodę). Właściwość rzeczową oraz instancyjną organów administracji architektoniczno-budowlanej (jak również organów nadzoru budowlanego) określają art. 82 i art. 83 p.b.

Nowelizując ustawę - Prawo budowlane, ustawą z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (Dz. U. z 2016 r. poz. 2255) ustawodawca zastąpił, w całej ustawie, sformułowanie ”właściwy organ” zwrotem ”organ administracji architektoniczno-budowlanej” lub ”organ nadzoru budowlanego”, upraszczając przepisy w tym zakresie. Opisana zmiana ma wyłącznie redakcyjny charakter.

Właściwość rzeczowa to zdolność prawna organu administracji publicznej do rozpoznawania i rozstrzygania danej kategorii spraw - wynika z przepisów o zakresie działania organów: wprost z przepisu ustawy albo z wydanych na podstawie ustawy aktów wykonawczych albo z zawartych na podstawie ustawy porozumień.

Właściwość instancyjna to zdolność prawna organu administracji publicznej do prowadzenia weryfikacji decyzji w drodze administracyjnej.

Właściwość miejscowa to zdolność prawna organu administracji publicznej do rozpoznawania i rozstrzygania danej kategorii spraw na obszarze oznaczonej jednostki podziału terytorialnego kraju (E. Janiszewska-Kuropatwa [w:] Prawo budowlane. Komentarz pod red. Z. Niewiadomskiego, wyd. 5, Warszawa 2013, s. 730).

Organami prowadzącymi postępowania administracyjne w sprawach dotyczących pozwolenia na budowę oraz w sprawach ze zgłoszenia, są organy administracji architektoniczno-budowlanej. Organem administracji architektoniczno-budowlanej pierwszej instancji w zasadzie jest starosta (w mieście na prawach powiatu - prezydent tego miasta). W określonym zakresie spraw organem administracji architektoniczno-budowlanej pierwszej instancji jest wojewoda.

Na podstawie art. 82 ust. 3 p.b. organem wyższego stopnia w stosunku do starosty (prezydenta miasta na prawach powiatu) jest wojewoda. Organem wyższego stopnia w sprawach zastrzeżonych w pierwszej instancji dla wojewody jest Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego (art. 88a ust. 1 pkt 1 p.b.).

Ustalenie właściwości instancyjnej jest zawsze wtórne w stosunku do ustalenia właściwości rzeczowej, której jest następstwem i konsekwencją (postanowienie NSA z dnia 7 kwietnia 2011 r., II OW 107/10).