Bochentyn Adam, Uiszczenie należności tytułem opłat i kosztów postępowania warunkujących rozpoznanie podania

Uiszczenie należności tytułem opłat i kosztów postępowania warunkujących rozpoznanie podania

Artykuł 261 k.p.a. określa tryb postępowania w sytuacji, gdy strona wnosząca do organu podanie (bądź żądająca dokonania czynności) nie wpłaciła jednocześnie należności tytułem opłat i kosztów postępowania, które zgodnie z przepisami prawa powinny zostać uiszczone z góry. W takim przypadku organ, do którego zostało wniesione podanie, obowiązany jest do wyznaczenia stronie dodatkowego terminu na uiszczenie należności (nie krótszego niż 7 i nie dłuższego niż 14 dni), pod rygorem zwrotu podania. Organ może przystąpić do merytorycznego rozpoznania podania jedynie wówczas, gdy: 1) strona uiściła należności w pełnej wysokości, 2) istnieją podstawy do zwolnienia strony z obowiązku uiszczenia należności, 3) zachodzi jedna z przesłanek określonych w art. 261 § 4 k.p.a.

Komentowany przepis znajduje zastosowanie przede wszystkim do opłat uiszczanych co do zasady z góry. Szczególne znaczenie wśród tego rodzaju należności mają opłaty skarbowe pobierane na podstawie ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635 z późn. zm.) w przeważającej liczbie spraw administracyjnych (J. Borkowski [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2012, s. 743). Natomiast koszty postępowania nie są zazwyczaj znane przed jego wszczęciem, w związku z czym zastosowanie do nich art. 261 k.p.a. będzie mogło nastąpić jedynie wyjątkowo, w sytuacji gdy przepisy prawne wyraźnie wskazują, że dana należność zaliczana do kosztów postępowania powinna zostać uiszczona z góry (G. Rząsa [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, M. Wierzbowski, A. Wiktorowska (red.), Warszawa 2011, s. 1089).

Artykuł 261 k.p.a. dotyczy obowiązku uiszczenia jedynie tych należności, które zgodnie z przepisami prawa powinny zostać wpłacone z góry. W przypadku należności wpłacanych tytułem opłat, ich wysokość określona jest w przepisach prawnych (według stawek stałych lub zmiennych). Natomiast koszty postępowania są określone przez organ w celu pokrycia wydatków związanych z postępowaniem (J. Borkowski [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, B. Adamiak, J. Borkowski, Warszawa 2012, s. 743). Przykładowe składniki kosztów postępowania wymienia art. 263 k.p.a.

Komentowany przepis nie obejmuje żądania od strony złożenia zaliczki na pokrycie kosztów postępowania. W związku z tym organ nie może zwrócić podania stronie, która wbrew żądaniu nie uiściła zaliczki (por. wyrok WSA w Kielcach z dnia 30 września 2010 r., II SAB/Ke 34/10, LEX nr 756070).

Czynności określone w art. 261 k.p.a. mogą zostać podjęte jedynie wówczas, gdy strona nie wpłaciła należności, które powinny zostać uiszczone z góry. W innym przypadku (tj. gdy należności zostały uiszczone) organ obowiązany jest do merytorycznego rozpoznania podania.