Piaskowska Olga Maria, Udzielenie zezwolenia na dokonanie czynności, do której jest potrzebna zgoda drugiego małżonka lub której drugi małżonek się sprzeciwił

Udzielenie zezwolenia na dokonanie czynności, do której jest potrzebna zgoda drugiego małżonka lub której drugi małżonek się sprzeciwił

W myśl art. 39 k.r.o., jeżeli jeden z małżonków odmawia zgody wymaganej do dokonania czynności, albo jeżeli porozumienie z nim napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, drugi małżonek może zwrócić się do sądu o zezwolenie na dokonanie czynności. Sąd udziela zezwolenia, jeżeli dokonania czynności wymaga dobro rodziny.

W doktrynie wskazuje się, że przez „zgodę wymaganą do dokonania czynności” należy rozumieć zgodę potrzebną do dokonania czynności prawnych wymienionych w art. 37 § 1 k.r.o., czyli tzw. zgodę obligatoryjną (por. np.: M. Nazar [w:] J. Ignatowicz, M. Nazar, Prawo rodzinne, Warszawa 2005, s. 153; M. Sychowicz [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2006, s. 214).

Odmowa wydania przez małżonka zgody wymaganej do dokonania czynności występuje nie tylko wtedy, gdy małżonek ten w ogóle odmawia zgody, ale i wtedy, gdy odmawia wyrażenia zgody we właściwej formie (por. H. Haak, Czynności prawne przekraczające zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym, MoP 1999, nr 6, s. 15).

Jak wskazuje się w doktrynie, druga z przesłanek, o których mowa w art. 39 k.r.o. (przeszkody w porozumieniu się z małżonkiem, trudne do przezwyciężenia, zachodzi przede wszystkim wówczas, gdy:

1) miejsce pobytu małżonka jest nieznane;

2) miejsce pobytu małżonka jest znane, ale nawiązanie z nim kontaktu jest utrudnione i w rozsądnym czasie nie rokuje widoków powodzenia;

3) choroba psychiczna, inna długotrwała choroba, otępienie umysłowe bądź podeszły wiek małżonka uniemożliwiają mu podjęcie decyzji co do wyrażenia lub odmowy zgody na dokonanie czynności przez drugiego małżonka;

4) małżonek zerwał wspólne pożycie i uchyla się od wszelkich kontaktów z małżonkiem zamierzającym dokonać czynności

(por. np.: M. Sychowicz [w:] Kodeks..., s. 214 i 215).

Zezwolenie sądu wydane na podstawie art. 39 k.r.o. może dotyczyć czynności prawnych jednostronnych, jak i umów (por. np. M. Sychowicz [w:] Kodeks..., s. 215).

Ciężar udowodnienia okoliczności uzasadniających wystąpienie o zezwolenie sądu obciąża małżonka wnioskodawcę.

Z wnioskiem na podstawie art. 39 k.r.o., może wystąpić jeden z małżonków, wówczas:

1) gdy drugi małżonek odmawia zgody wymaganej do dokonania czynności;

2) gdy porozumienie z drugim małżonkiem napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody,

a ponadto dokonania czynności wymaga dobro rodziny.

Z oczywistych względów, złożenie wniosku dopuszczalne jest jedynie wówczas, gdy do podjęcia określonej czynności wymagana jest zgoda drugiego małżonka (czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu).

Wniosek o udzielenie na dokonanie czynności, do której jest potrzebna zgoda drugiego małżonka lub której drugi małżonek się sprzeciwił, powinien zawierać te same elementy, co wniosek o wszczęcie postępowania nieprocesowego, a ponadto powinien wskazywać, na jaką czynność brak jest możliwości uzyskania zgody przez małżonka oraz z jakiej przyczyny.