Skibińska Małgorzata, Udzielanie urlopu na żądanie

Udzielanie urlopu na żądanie

Urlop na żądanie udzielany jest w ramach urlopu wypoczynkowego; nie jest to dodatkowy urlop. Instytucja ta pozwala pracownikowi na niezwłoczne skorzystanie z urlopu w nieprzewidzianych sytuacjach życiowych (problemy rodzinne, problemy zdrowotne, itp.). Prawo do takiego urlopu ma każdy pracownik, niezależnie od wymiaru czasu pracy na jaki jest zatrudniony. Jeżeli pracownik jest zatrudniony w więcej niż jednym podmiocie, prawo do tego urlopu przysługuje mu w każdym z tych podmiotów w wymiarze 4 dni (art. 167² k.p.).

Urlop na żądanie jest szczególnym rodzajem urlopu wypoczynkowego. Pracodawca musi udzielić pracownikowi na jego żądanie w terminie przez pracownika wskazanym w wymiarze 4 dni urlopu wypoczynkowego, w każdym roku kalendarzowym. Urlop na żądanie udzielany jest w ramach urlopu wypoczynkowego; nie jest to dodatkowy urlop. Instytucja ta pozwala pracownikowi na niezwłoczne skorzystanie z urlopu w nieprzewidzianych sytuacjach życiowych (problemy rodzinne, problemy zdrowotne, itp.). Prawo do takiego urlopu ma każdy pracownik, niezależnie od wymiaru czasu pracy na jaki jest zatrudniony. Jeżeli pracownik jest zatrudniony w więcej niż jednym podmiocie, prawo do tego urlopu przysługuje mu w każdym z tych podmiotów w wymiarze 4 dni.

Kodeks pracy nie określa szczególnych formy żądania pracownika, a więc może on być dokonany w każdej formie (pisemnej, telefonicznie, e-mailem itp.). Urlop ten może być wykorzystany także wraz z urlopem uzgodnionym. Należy go jednak wykorzystać w danym roku kalendarzowym. Niewykorzystany w danym roku kalendarzowym nie „przechodzi” na rok następny (pracownik ma w następnym roku kalendarzowym do wykorzystania wyłącznie 4 dni urlopu na żądanie) i staje się „normalnym” zaległym urlopem wypoczynkowym.

Orzecznictwo

1. Wniosek o udzielenie urlopu „na żądanie” powinien być zgłoszony najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Sąd Najwyższy, w wyroku z 15.11.2006 r., I PK 128/06 przyjął, że wniosek o udzielenie urlopu "na żądanie" (art. 167² k.p.) powinien być zgłoszony najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu, jednak do chwili przewidywanego rozpoczęcia pracy przez pracownika według obowiązującego go rozkładu czasu pracy.

2. Regulamin pracy albo przyjęta u pracodawcy praktyka zakładowa (zwyczaj) mogą przewidywać późniejsze zgłoszenie wniosku o udzielenie urlopu „na żądanie”, wyrok SN z dnia 15 listopada 2006 r., I PK 128/06, M.P.Pr. 2008, nr 2.

3. Nieobecność w pracy po zgłoszeniu przez pracownika żądania udzielenia urlopu w trybie art. 167² k.p., na które pracodawca nie udzielił odpowiedzi, nie uzasadnia rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p., wyrok SN z dnia 25 stycznia 2005 r., I PK 153/04, M.P.Pr. 2005, nr 7, poz. 170.

Urlopu na żądanie udziela się pracownikowi we wskazanym przez niego terminie. Oznacza to, że pracodawca, co do zasady, nie może odmówić mu zgody.

Ważne!

Pracodawca co do zasady zobowiązany jest udzielić urlop na żądanie. Pracownik nie musi uzasadniać swojej decyzji.

Jednak do czasu udzielenia urlopu przez pracodawcę, pracownik nie może udać się na urlop. Musi czekać na zgodę pracodawcy, gdyż w szczególnie uzasadnionych sytuacjach może jemu urlopu na żądanie odmówić:

1) Pracodawca może odmówić pracownikowi udzielenia przysługującego mu urlopu na żądanie, gdy wystąpi ważna i przewidziana sytuacja, kiedy zagrożone jest dobro lub mienie pracodawcy, wyrok SN z dnia 28 października 2008 r., II PK 123/09, LEX nr 551056.

2) Rozpoczęcie urlopu „na żądanie” (art. 167² k.p.) przed udzieleniem go przez pracodawcę może być uznane za nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy, będące ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych w rozumieniu art. 52 § 1 pkt 1 k.p., wyrok SN z dnia 16 września 2008 r., OSNP 2010, nr 3-4, poz. 36.

3) Zachowanie pracownika polegające na opuszczeniu miejsca pracy, po wystosowaniu żądania urlopu po kilku godzinach świadczenia pracy w tym właśnie dniu, należy traktować jako bezprawne, tj. naruszające podstawowy obowiązek świadczenia pracy w postaci konieczności przestrzegania ustalonego u pracodawcy czasu pracy, wyrok SN z dnia 7 lutego 2008 r., II PK 162/07, LEX nr 448151.