Kubiak Marcin, Udział organizacji społecznej w postępowaniu o pozwolenie na budowę

Udział organizacji społecznej w postępowaniu o pozwolenie na budowę

Co do zasady, w obecnym stanie prawnym organizacje społeczne są wyłączone z postępowania o wydanie pozwolenia na budowę (art. 28 ust. 3 p.b.). Takie rozwiązanie, stanowiące niewątpliwie wyjątek od ogólnej zasady udziału tych organizacji w postępowaniu administracyjnym, podyktowane zostało praktyką nadużywania tych uprawnień przez niektóre organizacje społeczne, co prowadziło do zjawisk patologicznych w procesie budowlanym: szantażowania inwestora, utrudniania uzyskania decyzji administracyjnych (J. Dessoulavy-Śliwiński [w:] Prawo budowlane. Komentarz pod red. Z. Niewiadomskiego, wyd. 5, Warszawa 2013, s. 351). Wyłączenie organizacji społecznych z postępowania dotyczącego pozwolenia na budowę nie było i nie jest całkowite; możliwość wzięcia przez organizację społeczną udziału w postępowaniu o pozwolenie na budowę jest uzależniona od daty złożenia wniosku o wydanie pozwolenia na budowę. Nadto, organizacje ekologiczne (które są rodzajem organizacji społecznych) mogą wstępować na prawach strony do określonej kategorii postępowań (art. 28 ust. 4 p.b.).

Przepis art. 28 ust. 3 p.b. został dodany ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 80, poz. 717). Zgodnie jednak z art. 7 ustawy zmieniającej, do spraw wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy, a niezakończonych decyzją ostateczną, stosuje się przepisy dotychczasowe (oprócz wyjątków dotyczących samowoli budowlanej). Oznacza to, że jeżeli w dniu 11 lipca 2003 r. toczyło się postępowanie z wniosku o pozwolenie na budowę, to różne organizacje społeczne mogą brać udział w tym postępowaniu na zasadach dotychczasowych (por. postanowienie NSA z dnia 30 września 2005 r., II OSK 225/05).

Wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235, z późn. zm. - dalej u.o.i.ś.) znowelizowano art. 28 prawa budowlanego. Wprowadzona zmiana dotyczyła dodania przepisu ust. 4 do tego artykułu. Oznacza to, że o ile zasadą postępowania w przedmiocie decyzji o pozwoleniu na budowę jest niemożność udziału w nim organizacji społecznych, o tyle ustawodawca dopuścił wyjątek, jakim jest udział organizacji ekologicznej, o jakim mowa w art. 44 u.o.i.ś. Zakaz stosowania art. 31 k.p.a. w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę oznacza wyłącznie to, że organizacja społeczna nie może być stroną na podstawie tego przepisu. Organizacja społeczna będzie stroną postępowania w przedmiocie pozwolenia na budowę, jeżeli będzie inwestorem albo właścicielem, użytkownikiem wieczystym nieruchomości której dotyczy postępowanie lub znajdującej się w obszarze oddziaływania obiektu.

Postępowanie o wydanie pozwolenia na budowę wszczynane jest na wniosek inwestora. Organizacja społeczna musi więc zaczekać, aż postępowanie zacznie się toczyć i dopiero wtedy może wystąpić z wnioskiem o dopuszczenie do rozpoczętego postępowania.

Organ administracji publicznej jest obowiązany potwierdzić wniesienie podania, jeżeli wnoszący tego zażąda (art. 63 § 4 k.p.a.), a to na dowód wniesienia wniosku w konkretnej dacie.