Dauter Bogusław, Udostępnienie stronie akt postępowania sądowoadministracyjnego w systemie teleinformatycznym sądu

Udostępnienie stronie akt postępowania sądowoadministracyjnego w systemie teleinformatycznym sądu

Udostępnianie akt postępowania sądowoadministracyjnego stanowi realizację zasady jawności postępowania. W praktyce udostępnienie akt może polegać na umożliwieniu stronie wglądu do tych akt, bądź uzyskaniu z nich odpisów, kopii lub wyciągów. Procedura przedstawia udostępnianie akt postępowania sądowoadmistracyjnego stronie przez umożliwienie jej wglądu do tych akt w systemie teleinformatycznym sądu, na podstawie wniosku strony złożonego w postaci elektronicznej. Znajdzie ona zastosowanie również w przypadku analogicznego wniosku uczestnika postępowania, ponieważ zgodnie z art. 12 p.p.s.a., ilekroć w ustawie jest mowa o stronie, rozumie się przez to również uczestnika postępowania. Procedura dotyczy obowiązującego od dnia 31 maja 2019 r. nowego brzmienia art. 12a p.p.s.a., wprowadzonego w związku z informatyzacją postępowania sądowoadministracyjnego (zob. art. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2014 r. o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw /Dz. U. z 2014 r., poz. 183 ze zm./ oraz ustawa z dnia 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz niektórych innych ustaw /Dz. U. z 2019 r., poz. 934/). Celem powyższych regulacji jest umożliwienie stronom postępowania sądowoadministracyjnego komunikacji elektronicznej z sądem. Biorąc pod uwagę, że w odniesieniu do art. 12a p.p.s.a. nie ma można jeszcze mówić o ukształtowanej praktyce sądowej, celem procedury jest ukazanie podstawowego schematu działań strony (uczestnika) zmierzających do uzyskania wglądu do akt postępowania w systemie teleinformatycznym.

1. Dla każdej sprawy sądowoadministracyjnej tworzy się akta. Warunkiem udostępnienia akt w systemie teleinformatycznym sądu jest zatem zawiśnięcie sprawy sądowoadministarcyjnej przed sądem.

2. Akta są tworzone w postaci elektronicznej lub papierowej. Akta w postaci elektronicznej są przetwarzane z wykorzystaniem systemu elektronicznego zarządzania dokumentacją w rozumieniu przepisów o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (zob. ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach /Dz.U.2019 r., poz. 553, ze zm.). Akta w tradycyjnej postaci papierowej są przetwarzane w tej postaci oraz z wykorzystaniem ww. systemu elektronicznego. Wydaje się zatem, że niezależnie od formy w jakiej zostały wytworzone akta nie ma przeszkód, aby stronie korzystającej ze środków komunikacji elektronicznej umożliwić wgląd do akt sprawy w systemie teleinformatycznym sądu. Brzmienie art. 12a § 5 p.p.s.a. sugeruje natomiast, że sąd zapewnia stronie realizację czynności udostępnia akt (przeglądania, otrzymywania odpisów, kopii i wyciągów z tych akt) w  swoim systemie teleinformatycznym jedynie w odniesieniu do akt w postaci elektronicznej.

1. W postępowaniu w sprawie sądowoadministracyjnej status strony posiadają: skarżący, a więc podmiot, który zainicjował postępowanie sądowe przez wniesienie skargi oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi. Na równi ze skarżącym należy traktować podmiot, który zainicjował postępowanie sądowe przez: wniesienie sprzeciwu od decyzji, o którym mowa w art. 64a p.p.s.a., wniosku wszczynającego postępowanie, o którym mowa w art. 63 p.p.s.a.

Ponadto, art. 12 p.p.s.a. stanowi, że ilekroć w ustawie jest mowa o stronie, rozumie się przez to także uczestnika postępowania. Prawo wglądu do akt należy zatem zapewnić także uczestnikowi postępowania. Szerzej na temat uczestników postępowania procedury dotyczące dopuszczenia uczestnika postępowania do udziału w sprawie:

Dopuszczenie organizacji społecznej do udziału w charakterze uczestnika postępowania, w sprawie dotyczącej interesów prawnych innych osób.

Dopuszczenie do udziału w charakterze uczestnika postępowania osoby, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym.

Dopuszczenie do udziału w charakterze uczestnika postępowania osoby, która brała udział w postępowaniu administracyjnym objętym zawiadamianiem publicznym.

3. Zasadniczą treścią wniosku o udostępnienie akt w systemie teleinformatycznym sądu (osnową wniosku) powinno być wyraźne określenie, które akta mogą mają być jej udostępnione. W tym względzie należy posłużyć się co do zasady sygnaturą akt sądowych.

Ponadto, wniosek powinien zawierać, elementy typowe dla pisma strony (zob. art. 46 p.p.s.a.), a więc przede wszystkim:

– oznaczenie sądu, do którego jest kierowany,

– imię i nazwisko lub nazwę strony, jej przedstawicieli ustawowych lub pełnomocników;

– podpis strony,

– adres strony, jeśli wcześniej nie został wskazany albo uległ zmianie.

Gdy pismo strony jest pierwszym pismem w sprawie powinno zawierać:

– oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku - adresu do doręczeń, lub siedziby i adresów stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,

– numer PESEL strony wnoszącej pismo, będącej osobą fizyczną, oraz numer PESEL jej przedstawiciela ustawowego, jeżeli są obowiązani do jego posiadania albo posiadają go, nie mając takiego obowiązku, lub

– numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer identyfikacyjny REGON albo numer w innym właściwym rejestrze lub ewidencji, albo numer identyfikacji podatkowej strony wnoszącej pismo, niebędącej osobą fizyczną, która nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest ona obowiązana do jego posiadania,

– oznaczenie przedmiotu sprawy (zob. art. 46 § 2 pkt 1 p.p.s.a.)

W przypadku dalszych pism należy wskazać sygnaturę akt (zob. art. 46 § 2 pkt 2 p.p.s.a.)

W przypadku wniosku o udostępnienie akt złożonego w formie dokumentu elektronicznego strona powinna:

– wskazać adres elektroniczny oraz

– podpisać wniosek kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym (wymogi te wynikają z art. 46 § 2a p.p.s.a.).

4. Wniosek o udostępnienie akt w systemie teleinformatycznym, który ma postać dokumentu elektronicznego, wnosi się do sądu administracyjnego przez elektroniczną skrzynkę podawczą (art. 12b § 2 ab initio p.p.s.a.). Podkreślenia wymaga, że opisany warunek nie zostanie spełniony w przypadku wysłania pisma do sądu na jego adres e-mail. Adresu e-mail sądu nie można utożsamiać z elektroniczną skrzynką podawczą sądu.

5. Datą wniesienia pisma, w omawianym przypadku wniosku o udostępnienie akt w systemie teleinformatycznym sądu, w formie dokumentu elektronicznego jest określona w urzędowym poświadczeniu odbioru data wprowadzenia pisma do systemu teleinformatycznego sądu (art. 83 § 5 p.p.s.a.)