Niewiadomski Zygmunt, Uchylenie zakazu realizacji planu lub działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na gatunki lub siedliska priorytetowe

Uchylenie zakazu realizacji planu lub działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na gatunki lub siedliska priorytetowe

Ustawodawca przewidział możliwość realizacji planów lub programów znacząco negatywnie oddziałujących na gatunki lub siedliska priorytetowe w wyjątkowych okolicznościach, co stanowi wyjątek od ogólnej zasady zakazu realizacji tego rodzaju działań. Zważywszy na to, niedopuszczalne jest stosowanie wykładni rozszerzającej tej możliwości. Ponadto ze względu na szczególną wartość przyrodniczą siedlisk (art. 5 pkt 17b u.o.p.) i gatunków (art. 5 pkt 1b u.o.p.) priorytetowych, ustawodawca ogranicza dopuszczalność uchylenia zakazu ze względu na ochronę nadrzędnego interesu publicznego do sytuacji określonych przepisem art. 34 ust. 2 u.o.p. Zatem procedura uchylenia zakazu realizacji planów lub działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na siedliska lub gatunki priorytetowe ma charakter kwalifikowany względem procedury uchylenia zakazu realizacji działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000.

Nowelizacja ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z 13 lipca 2023 r. wprowadziła pojęcie inwestycji strategicznej i ustanowiła odrębną procedurę ustalenia środowiskowych uwarunkowań dla realizacji inwestycji strategicznych wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów, które zostanie wydane w oparciu o treść art. 103a ust. 2 uoiś. Dla tego rodzaju inwestycji, zezwolenie na odstępstwa od zakazów obowiązujących na obszarach Natura 2000 zastępowane jest uzgodnieniem warunków realizacji inwestycji strategicznej ustalanym w formie postanowienia wydawanego przez Generalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska. Podkreślić należy, iż postanowienie GDOŚ w tej sprawie jest wiążące dla organu właściwego do wydania decyzji inwestycyjnej. Nie jest zaskarżalne w trybie administracyjnym jak i sądowoadministracyjnym.

Ustalenie, że skutkiem działania będzie wystąpienie znaczącego negatywnego oddziaływania na siedliska lub gatunki priorytetowe będzie zakaz podejmowania tego rodzaju działań. Zakaz ten może być jednak uchylony. Podstawy uchylenia zakazu określa przepis art. 34 ust. 2 u.o.p.

Z wnioskiem o uchylenie zakazu realizacji planu lub programu znacząco negatywnie oddziałującego na siedliska lub gatunki priorytetowe winien wystąpić podmiot przystępujący do realizacji planu lub programu. Zważywszy, iż w odniesieniu do działań realizowanych w ramach planowanych przedsięwzięć zezwolenie to zastępuje decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach lub uzgodnienie z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska, to nie ma zatem podstaw do przeprowadzania odrębnego postępowania w tej sprawie.