Goldiszewicz Agnieszka, Tworzenie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (bez wykorzystania wzorca umowy spółki udostępnianego w systemie teleinformatycznym)

Tworzenie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (bez wykorzystania wzorca umowy spółki udostępnianego w systemie teleinformatycznym)

Procedura ma na celu wskazanie zasad tworzenia jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (bez wykorzystania wzorca umowy spółki udostępnianego w systemie teleinformatycznym).

Zgodnie z art. 4 § 1 pkt 3 k.s.h spółką jednoosobową jest spółka kapitałowa, w której wszystkie udziały lub akcje należą do jednego wspólnika lub akcjonariusza.

Przepis art. 151 § 1 k.s.h. stanowi, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną lub więcej osób. Oznacza to dopuszczalność konstrukcji spółki jednoosobowej tworzonej pierwotnie bez udziału jakichkolwiek innych osób. Wyjątek, przewidziany przez art. 151 § 2 k.s.h., dotyczy zakazu tworzenia jednoosobowej spółki kapitałowej wyłącznie przez jednoosobową spółkę z o.o. (A. Kidyba, Komentarz do art. 151 k.s.h., LEX/el. 2013).

Jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może powstać w sposób pierwotny lub wtórny. Pierwotne utworzenie spółki wymaga jej zawiązania i uzyskania wpisu do rejestru. Następczy sposób powstania jednoosobowej spółki z o.o. związany jest ze zgromadzeniem „w jednym ręku” całego kapitału zakładowego. Może mieć on miejsce tylko po wpisie do rejestru. Zgodnie bowiem z art. 16 k.s.h. rozporządzanie udziałem przed wpisem do rejestru jest niemożliwe (zob. szerzej A. Kidyba, Atypowe spółki handlowe, Warszawa 2011, s. 31).

Spółka jednoosobowa jest konstrukcją specyficzną (A. Kidyba, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Warszawa 2009, s. 23 i n.; A. Kidyba, Atypowe..., s. 19 i n.) Do jej cech charakterystycznych należy:

1) skupienie wszystkich udziałów w ręku jednego wspólnika;

2) brak odpowiedzialności wspólnika za zobowiązania spółki (o ile nie zachodzą przypadki szczególne);

3) brak wielości więzi prawnych o charakterze kapitałowym między wspólnikami a spółką zastępowany jest stosunkiem między jedynym wspólnikiem a spółką;

4) oświadczenie woli jedynego wspólnika zastępuje umowę spółki;

5) jedyny wspólnik wykonuje uprawnienia zgromadzenia wspólników (jest organem spółki);

6) jedyny wspólnik nie ma prawa do reprezentowania spółki w organizacji (może ją jedynie zgłosić do rejestru);

7) stosowanie przepisów do spółki jednoosobowej wymaga modyfikacji, w szczególności gdy jedyny wspólnik jest członkiem jednoosobowego zarządu (art. 17, 227 § 2, art. 228–230, 233, 234 § 1–2, art. 238, 240, 241, 242, 244, 255, 246, 247, 249, 250 i inne k.s.h.);

8) w sposób szczególny uregulowana jest dopuszczalność składania oświadczeń woli spółce (art. 173 k.s.h.) i dokonywania czynności prawnych z samym sobą (art. 210 § 2 k.s.h.).

Jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może zostać utworzona w sposób klasyczny, zainicjowany przez złożenie oświadczenia woli jedynego wspólnika o utworzeniu spółki (aktu założycielskiego spółki) w formie aktu notarialnego i zakończony uzyskaniem przez spółkę wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS.

Możliwe jest także utworzenie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z wykorzystaniem wzorca umowy - por. Rejestracja jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z wykorzystaniem wzorca umowy (procedura w opracowaniu).

Utworzenie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w sposób klasyczny, wymaga:

1) złożenia oświadczenia woli wspólnika o utworzeniu spółki (zastępującego umowę spółki);

2) wniesienia przez wspólnika wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienia nadwyżki;

3) powołania zarządu;

4) ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, (o ile jest to obligatoryjne),

5) wpisu do rejestru.

Tworzenie jednoosobowej spółki z o.o. jest procesem, na który składają się czynności faktyczne i prawne. Pierwszym z jego etapów jest złożenie oświadczenia woli o utworzeniu spółki z o.o. przez jedynego wspólnika, które traktować należy w sposób tożsamy jak zawarcie umowy spółki. Z tą chwilą powstaje jednoosobowa spółka z o.o. w organizacji (zob. na temat reprezentacji jednoosobowej spółki w organizacji A. Kidyba, Komentarz do art. 162 k.s.h., LEX/el. 2013; A. Rachwał [w:] S. Włodyka (red.), System prawa handlowego. Prawo spółek handlowych, t. 2a, Warszawa 2007, s. 1049).

W przypadku jednoosobowej spółki z o.o. tworzonej w sposób klasyczny oświadczenie woli jedynego wspólnika powinno zostać złożone w formie aktu notarialnego.

W modelu klasycznym konieczne jest wniesienie wszystkich wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego oraz wpłacenie tzw. agio, czyli nadwyżki ponad wartość nominalną udziału, jeżeli były one obejmowane po cenie wyższej od niej.

Wymagane jest także ustanowienie organów spółki.

Przed jej zarejestrowaniem powinien być powołany zarząd. Jeżeli oświadczenie wspólnika zastępujące umowę spółki lub przepis szczególny przewidują utworzenie komisji rewizyjnej lub rady nadzorczej, to powinny być one ustanowione przed wpisem do rejestru.

Proces tworzenia jednoosobowej spółki z o.o. kończy wpis do rejestru. Z tym momentem jednoosobowa spółka z o.o. w organizacji staje się właściwą jednoosobową spółką z o.o. i uzyskuje osobowość prawną (art. 12 k.s.h.).

W przypadku jednoosobowej spółki z o.o. tworzonej w sposób klasyczny wniosek o wpis należy złożyć w terminie 6 miesięcy od złożenia oświadczenia woli o utworzeniu spółki.