Musiał Krzysztof J., Tryb zaskarżenia orzeczenia WSA w zakresie kosztów procesu

Procedury
Status:  Aktualna
Wersja od: 15 sierpnia 2015 r.
Autor:

Tryb zaskarżenia orzeczenia WSA w zakresie kosztów procesu

Tryb zaskarżenia orzeczenia WSA w zakresie kosztów procesu adwokatradca prawnydoradca podatkowystrona adwokatradca prawnydoradca podatkowystrona wydanie orzeczenia przez WSA w zakresie kosztów postępowania wymogi formalne skargi kasacyjnej / zażalenia wniesienie skargi kasacyjnej oraz wniesienie zażalenia

Krok: wydanie orzeczenia przez WSA w zakresie kosztów postępowania

Orzeczenie o kosztach zapada w formie procesowej postanowienia, nawet jeżeli jest częścią wyroku. Istnieją zasadniczo dwie drogi zaskarżenia postanowienia - na co wskazuje brzmienie art. 194 § 1 pkt 9 oraz art. 227 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.) - dalej p.p.s.a.:

1) w ramach skargi kasacyjnej;

2) zażalenie na postanowienie, którego przedmiotem jest zwrot kosztów postępowania, jeżeli strona nie wnosi skargi kasacyjnej (art. 194 § 1 pkt 9 p.p.s.a.); z kolei art. 227 § 1 p.p.s.a. stanowi, iż zażalenie przysługuje na zarządzenie przewodniczącego oraz postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w przedmiocie kosztów sądowych, jeżeli strona nie składa środka odwoławczego co do istoty sprawy.

Z obydwu wariantów zażalenia, jak wynika z przytoczonego brzmienia ustawy, można skorzystać w razie nieskorzystania ze środka odwoławczego (zasadniczo chodzi tutaj o skargę kasacyjną).

Możliwe jest też zaskarżenie orzeczenia w części, np. w zakresie orzeczonych kosztów postępowania.

Tak więc krótko reasumując, w przypadku zaskarżenia orzeczenia co do meritum, strona może przy okazji zaskarżyć orzeczenie o kosztach - wniesienie odrębnego zażalenia jest wtedy zbędne, a właściwy termin jest tożsamy z terminem do wniesienia skargi kasacyjnej. W przypadku braku takiego zaskarżenia, można wnieść zażalenie na postanowienie w przedmiocie kosztów, gdzie będzie jednak obowiązywał termin do wniesienia zażalenia, tj. - w myśl art. 194 § 2 p.p.s.a. - 7 dni.

Zaskarżenie orzeczenia w części powoduje, że staje się ono prawomocne w części pozostałej po upływie terminu zaskarżenia. Zaskarżenie wyroku sądu I instancji tylko w zakresie kosztów postępowania powoduje, że staje się on prawomocny w pozostałej części po upływie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej (B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, wyd. IV, Lex 2011).

Zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego przysługuje na postanowienia WSA, których przedmiotem jest zwrot kosztów postępowania, jeżeli strona nie wnosi skargi kasacyjnej; Chodzi tu zarówno o zwrot zasądzony na podstawie art. 209 p.p.s.a., jak i zwrot przyznany w ramach instytucji uzupełnienia orzeczenia, uregulowanej w art. 157 § 2 p.p.s.a. Przepisy prawa - poza przypadkiem uzupełnienia wyroku (art. 157 p.p.s.a.) - nie przewidują możliwości rozstrzygania o zwrocie kosztów postępowania w odrębnym orzeczeniu. Z art. 209 p.p.s.a. wyraźnie wynika, że postanowienie o zwrocie kosztów powinno stanowić część składową orzeczenia dotyczącego skargi albo skargi kasacyjnej. Stąd też ustawodawca zamieścił w art. 194 § 1 pkt 9 p.p.s.a. zastrzeżenie, że zażalenie na zwrot kosztów przysługuje jedynie wówczas, gdy strona nie wnosi skargi kasacyjnej. Jeżeli bowiem wpłynie skarga kasacyjna, sąd II instancji - kontrolując zaskarżone orzeczenie w granicach zakreślonych przez art. 183 § 1 p.p.s.a. - kontroluje także prawidłowość rozstrzygnięcia o kosztach. Wniesienie skargi kasacyjnej czyni zatem zbędnym i niedopuszczalnym składanie obok niej zażalenia. Jeżeli natomiast strona jest zadowolona z orzeczenia, a nie zgadza się jedynie z zawartym w niej postanowieniem o zwrocie kosztów postępowania, może je kwestionować, wnosząc zażalenie. Tej sytuacji - obok przewidzianej w art. 157 § 2 p.p.s.a. - dotyczy właśnie art. 194 § 1 pkt 9 p.p.s.a. Ograniczenie dopuszczalności zażalenia na postanowienie rozstrzygające o zwrocie kosztów postępowania do przypadków, w których strona nie wniosła skargi kasacyjnej (art. 194 § 1 pkt 9 p.p.s.a.), ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy wspomniane postanowienie zawarte jest w wyroku albo w innym orzeczeniu podlegającym zaskarżeniu skargą kasacyjną. Jeżeli natomiast sąd zasądził w wyroku uwzględniającym skargę jedynie równowartość wpisu, a kilkanaście dni później - z naruszeniem art. 209 p.p.s.a. - wydał odrębne postanowienie, zasądzając zwrot kosztów zastępstwa, niezależnie od skargi kasacyjnej od wyroku organ może wnieść zażalenie na postanowienie w sprawie zwrotu kosztów (por. postanowienie NSA z dnia 28 stycznia 2010 r., II FZ 543/09). W przeciwnym razie NSA, nawet w wypadku uchylenia zaskarżonego wyroku, nie miałby możliwości wzruszenia odrębnego, wadliwego postanowienia w sprawie zwrotu kosztów zastępstwa. Zażalenie na orzeczenie o kosztach procesu przysługuje także wtedy, gdy sąd I instancji uwzględnił tylko część żądanych kosztów i nie oddalił pozostałej reszty (por. orzeczenie SN z dnia 11 grudnia 1972 r., III PZP 14/72, OSNCP 1972, nr 12, poz. 215). Jeżeli np. sąd orzekł o zwrocie kosztów postępowania w mniejszym zakresie niż żądała tego strona, zasądzając zwrot wpisu bez zasądzenia zwrotu wynagrodzenia radcy prawnego, stronie przysługuje zażalenie, a nie wniosek o uzupełnienie wyroku (postanowienie NSA z dnia 28 stycznia 2010 r., II FZ 543/09). Podobna sytuacja zachodzi, gdy Wojewódzki Sąd Administracyjny przyznał prawo pomocy w części i nie oddalił wniosku w pozostałej części (postanowienie NSA z dnia 22 grudnia 2004 r., OZ 866/04).

Jeżeli jednak o kosztach nie orzeczono w ogóle, a w uzasadnieniu orzeczenia wyjaśniono, że było to skutkiem braku wniosku strony skarżącej, to nawet gdy wniosek taki został postawiony, zażalenie jest niedopuszczalne. Nie można bowiem wnieść zażalenia na postanowienie, które nie zostało wydane (por. wyrok NSA z dnia 20 września 2005 r., I FZ 453/05). W takim wypadku strona powinna wnieść wniosek o uzupełnienie orzeczenia na podstawie art. 157 § 1 p.p.s.a. (zob. B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, wyd. IV, Lex 2011).

Krok: wymogi formalne skargi kasacyjnej / zażalenia

W przypadku wniesienia skargi kasacyjnej stosujemy ogólne reguły jej dotyczące, w szczególności należy tutaj pamiętać o tzw. przymusie adwokackim.

Zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie, jak również zwięzłe uzasadnienie zażalenia. Zażalenie jest obciążone przymusem adwokacko-radcowskim tylko, gdy jego przedmiotem jest odrzucenie skargi kasacyjnej - a więc zażalenie w przedmiocie zwrotu kosztów postępowania nie jest obciążone przymusem zastępstwa przez profesjonalnego pełnomocnika.

Krok: wniesienie skargi kasacyjnej oraz wniesienie zażalenia

Skargę kasacyjną wnosi się w terminie 30 dni od otrzymania wyroku wraz z uzasadnieniem.

Zażalenie wnosi się ciągu 7 dni od dnia doręczenia postanowienia (nawet, jeżeli zapadło ono w ramach wyroku).