Musiał Krzysztof J., Transakcje z podmiotami powiązanymi

Procedury
Status:  Nieaktualna
Wersja od: 23 maja 2017 r. do: 31 grudnia 2018 r.
Autorzy:

Transakcje z podmiotami powiązanymi

Transakcje z podmiotami powiązanymi

Transakcje z podmiotami powiązanymi

Transakcje między podmiotami powiązanymi są pod szczególnym nadzorem ustawodawcy. Wychodzi on bowiem z założenia, że jeżeli dane podmioty powiązane są zależnościami kapitałowymi lub rodzinnymi mogą kształtować wiążące je stosunki na zasadach oderwanych od relacji rynkowych, a w konsekwencji - optymalizować zobowiązania podatkowe w sposób nieprawidłowy (np. poprzez przerzucanie straty między podmiotami). Z tego powodu ustawodawca wymaga prowadzenia dodatkowej ewidencji i przestrzegania reguł rynkowych.

Transakcje z podmiotami powiązanymi podatnik podatnik (!) przedłożenie  dokumentacji (!) wymierzenie  podatku przez  organ (!) otrzymanie  wymiarowej wypełnienie obowiązków podatkowych brak obowiązku prowadzenia ewidencji (!) wystąpienie  powiązań między  podmiotami (!) dokonanie  transakcji  z podmiotem  powiązanym (!) osiągnięcie  limitu transakcji sporządzenie dokumentacji otrzymanie żądania okazania dokumentacji tak nie tak nie tak nie

Krok: (!) wystąpienie powiązań między podmiotami

Zgodnie z art. 25 ust. 1, 4 i 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., z podmiotami powiązanymi mamy do czynienia, jeżeli:

1) osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „podmiotem krajowym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo

2) osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „podmiotem zagranicznym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo

3) ta sama osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej równocześnie bezpośrednio lub pośrednio bierze udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiada udział w kapitale tych podmiotów, albo

4) podmiot krajowy bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu innym podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale innego podmiotu krajowego, albo

5) ta sama osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej równocześnie bezpośrednio lub pośrednio bierze udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo posiada udział w kapitale tych podmiotów, albo

6) występują powiązania o charakterze rodzinnym lub wynikające ze stosunku pracy albo majątkowe pomiędzy podmiotami krajowymi lub osobami pełniącymi w tych podmiotach funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze oraz jeżeli którakolwiek osoba łączy funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze w tych podmiotach.

Określając wielkość udziału pośredniego, jaki podmiot posiada w kapitale innego podmiotu, przyjmuje się zasadę, że jeżeli jeden podmiot posiada w kapitale drugiego podmiotu określony udział, a ten drugi posiada taki sam udział w kapitale innego podmiotu, to pierwszy podmiot posiada udział pośredni w kapitale tego innego podmiotu w tej samej wysokości; jeżeli wartości te są różne, za wysokość udziału pośredniego przyjmuje się wartość niższą.

Przykład.

Transakcja z bratem to transakcja z podmiotem powiązanym (rodzeństwo to drugi stopień pokrewieństwa). Ale transakcja z jego synem lub córką już nie ma takiego charakteru (trzeci stopień pokrewieństwa).

Uwaga! Ryzyko: Posiadanie udziału w kapitale innego podmiotu oznacza sytuację, w której dany podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada w kapitale innego podmiotu udział nie mniejszy niż 5%. W przypadku posiadania mniejszej ilości udziałów podmioty nie są powiązane. Od 1 stycznia 2017 r. powyższy wskaźnik wynosi 25%.

Uwaga! Ryzyko: Przez pojęcie powiązań rodzinnych rozumie się małżeństwo oraz pokrewieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia.

Uwaga! Ryzyko: Analogiczne regulacje obowiązują w przypadku transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową. Katalog tych krajów można znaleźć w przepisach rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 17 maja 2017 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. poz. 998).

Krok: (!) dokonanie transakcji z podmiotem powiązanym

W Polsce obowiązuje swoboda umów, wobec czego kontrahentem może być praktycznie dowolny podmiot krajowy lub zagraniczny. Ważne jednak, żeby strony określały swoje stosunku na zasadach rynkowych.

Obowiązek sporządzania dokumentacji nie ma zastosowania do transakcji między:

A) grupą producentów rolnych wpisaną do rejestru, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 395 z późn. zm.), a jej członkami, dotyczących:

1) odpłatnego zbycia na rzecz grupy producentów rolnych produktów lub grup produktów wyprodukowanych w gospodarstwach członków takiej grupy;

2) odpłatnego zbycia przez grupę producentów rolnych na rzecz jej członków towarów wykorzystywanych przez członka do produkcji produktów lub grup produktów, o których mowa w pkt 1, oraz świadczenia usług związanych z tą produkcją;

B) wstępnie uznaną grupą producentów owoców i warzyw lub uznaną organizacją producentów owoców i warzyw, działających na podstawie ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868 z późn. zm.), a jej członkami, dotyczących:

1) odpłatnego zbycia na rzecz takiej grupy lub organizacji produktów lub grup produktów wyprodukowanych w gospodarstwach członków takiej grupy lub organizacji;

2) odpłatnego zbycia przez taką grupę lub organizację na rzecz jej członków, towarów wykorzystywanych przez członka do produkcji produktów lub grup produktów, o których mowa w pkt 1, oraz świadczenia usług związanych z tą produkcją.

Uwaga! Ryzyko: Ustawodawca nie zakazuje dokonywania transakcji z podmiotami powiązanymi. Strony takich transakcji mają jednak dodatkowe obowiązki z tym związane.