Moraczewski Marcin, Stwierdzenie nieważności decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego

Stwierdzenie nieważności decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego

Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, jak w przypadku innych decyzji administracyjnych, regulują przepisy kodeksu postępowania administracyjnego (art. 156-159 k.p.a.). Rozstrzygnięcie w sprawie nieważności decyzji następuje w drodze decyzji, wydanej przez organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze - przez ten organ (art. 157 § 1 k.p.a., art. 158 § 1 k.p.a.). Właściwy organ wydaje stosowną decyzję, po przeprowadzeniu postępowania, dotyczącego oceny decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, wyłącznie w kontekście istnienia przesłanek stwierdzenia nieważności decyzji, których katalog zawarty jest w art. 156 § 1 k.p.a. Należy podkreślić, iż w tym postępowaniu organ nie ma kompetencji do ponownego rozpoznania sprawy zakończonej decyzją ostateczną, nie może też rozstrzygać co do istoty sprawy o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego. Zgodnie z art. 156 § 2 k.p.a., nie stwierdza się nieważności decyzji obarczonej niektórymi z wad z art. 156 § 1 k.p.a., jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat, także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne. Przepis ten jednak w dużej części jest wyłączony przez ustawę planistyczną, gdyż art. 53 ust. 7 u.p.z.p. wskazuje inny termin przedawnienia stwierdzenia nieważności decyzji, ograniczając czas na wyeliminowanie jej z obrotu do 12 miesięcy od dnia ogłoszenia lub doręczenia decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Co istotne, upływ tego terminu uniemożliwia wzruszenie każdej decyzji lokalizacyjnej, bez względu na obciążającą ją wadę. Rozwiązanie to ma na celu zapewnienie stronom (zwłaszcza inwestorowi) szczególnego bezpieczeństwa na tle innych decyzji, ochronę praw stron postępowania oraz wzmocnienie pewności obrotu prawnego w związku z inwestycjami służącym realizacji celów publicznych, a tym samym zwiększenie prawdopodobieństwa zakończenia tych inwestycji. Z kolei stwierdzenie nieważności decyzji powoduje wyeliminowanie decyzji z obrotu prawnego i powstanie sytuacji prawnej, jak gdyby decyzja nigdy nie była wydana.

Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji lokalizacyjnej inicjowane jest przez sam organ z urzędu bądź też na żądanie strony. Organem właściwym w sprawie jest organ wyższego stopnia nad organem, który decyzję lokalizacyjną wydał. W przypadku decyzji lokalizacyjnych wydawanych przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, organem właściwym w sprawie stwierdzenia nieważności będzie SKO (art. 17 pkt 1 k.p.a.). W odniesieniu zaś do decyzji lokalizacyjnych inwestycji celu publicznego na terenach zamkniętych wydawanych przez wojewodę, stwierdzenie nieważności decyzji leży w kompetencji właściwego ministra (art. 17 pkt 1 k.p.a.), a gdy decyzja została wydana przez ministra - ten organ (art. 157 § 1 k.p.a.). Na podstawie art. 159 k.p.a., organ właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności może, z urzędu lub na wniosek strony, wstrzymać wykonanie decyzji, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że jest ona dotknięta jedną z wad wymienionych w art. 156 § 1 k.p.a.

W postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji lokalizacyjnej, organ obowiązany jest ustalić, czy decyzja obarczona jest przynajmniej jedną z wad, wskazanych w art. 156 § 1 k.p.a., a więc, czy została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości, bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, czy dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną ostateczną decyzją, czy została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie, czy decyzja była trwale niewykonalna od dnia jej wydania, czy jej wykonanie wywołałoby czyn zagrożony karą, jak również, czy decyzja zawiera inną wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa. Właściwy w sprawie organ rozpatruje sprawę tylko w tych granicach i jedynie w tym zakresie może prowadzić postępowanie dowodowe, nie jest jednak związany granicami żądania określonymi we wniosku stron. Należy podkreślić, iż w tym postępowaniu organ nie jest uprawniony do ponownego rozpoznania sprawy zakończonej decyzją ostateczną, nie może więc rozstrzygać merytorycznie co do istoty sprawy o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, jak to ma miejsce w postępowaniu odwoławczym. Dokonując oceny decyzji lokalizacyjnej pod kątem występowania przesłanek stwierdzenia nieważności, organ stosuje przepisy prawa materialnego obowiązujące w dacie wydania decyzji.