Stefański Ryszard A., Stosowanie dozoru Policji

Stosowanie dozoru Policji

Istota dozoru Policji polega na poddaniu zachowania oskarżonego lub podejrzanego kontroli organowi Policji. Dozór Policji, podobnie jak inny środek zapobiegawczy, zapewnia prawidłowy tok postępowania karnego przez ograniczenie swobody oskarżonego, polegające na jego systematycznym kontrolowaniu oraz pozostawaniu oskarżonego do dyspozycji sądu lub prokuratora w czasie trwania postępowania. W dużym stopniu skutek ten wywołuje opieka i kontrola zachowania oskarżonego, sprawowana przez Policję, która na bieżąco czuwa, by wypełniał nałożone nań obowiązki; ich realizacja to nic innego jak gwarancja, że oskarżony będzie w każdym czasie do dyspozycji organu procesowego.

O zastosowaniu dozoru Policji decyduje sąd lub prokurator.

Jak przy stosowaniu każdego innego środka zapobiegawczego, przed wydaniem decyzji w przedmiocie jego zastosowania, organ procesowy powinien przesłuchać podejrzanego. Odstąpić od tego obowiązku można jedynie wtedy, gdy podejrzany się ukrywa lub przebywa poza granicami kraju.

Nie są przewidziane specjalne przesłanki stosowania dozoru Policji; mają do niego zastosowanie przepisy ogólne, dotyczące środków zapobiegawczych (art. 249 § 1 i art. 258 § 1 i 2 k.p.k.). Konieczny jest wysoki stopień prawdopodobieństwa, że popełniono przestępstwo i że podejrzany lub oskarżony jest jego sprawcą. Prawdopodobieństwo musi być takie samo, jak w wypadku stosowania tymczasowego aresztowania (art. 249 § 1 k.p.k.). Kodeks nie czyni tu żadnej różnicy między poszczególnymi środkami zapobiegawczymi, a częściowa nieodwracalność zastosowanych środków zapobiegawczych jest racją tej ogólnej podstawy. Przy jego wyborze powinno się uwzględniać okoliczności dotyczące warunków osobistych podejrzanego. Jego stosowanie musi opierać się na pewnych obiektywnych podstawach, uzasadniających istnienie obawy uchylania się oskarżonego od wymiaru sprawiedliwości.

Możliwości zapewnienia prawidłowego toku postępowania karnego, tkwiące w dozorze Policji, wskazują, że w istocie może on być jedynie skutecznym środkiem zapobieżenia ucieczce oskarżonego i jego ukrywaniu się. Trudno uznać, że może realizować ten cel w razie niemożliwości ustalenia tożsamości oskarżonego lub braku stałego miejsca pobytu w kraju. Po prostu ze swej istoty nie nadaje się do tego. Nie może być też skutecznym środkiem zapobieżenia popełnieniu przez oskarżonego nowego ciężkiego przestępstwa (art. 258 § 3 k.p.k.).

Nie ma przeszkód do kumulowania dozoru z innymi środkami zapobiegawczymi, z wyjątkiem tymczasowego aresztowania (postanowienie SN z dnia 6 lutego 1996 r., III KO 4/96, WPP 1996, Nr 1, poz. 99 z glosą R. A. Stefańskiego, WPP 1996, Nr 1, s. 99).

Tak jak w przypadku innych środków zapobiegawczych, można je stosować tylko wobec osoby, wobec której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów.