Przybysz Piotr, Sprzedaż rzeczy ruchomych

Sprzedaż rzeczy ruchomych

W art. 105 § 1 u.p.e.a. wyliczono następujące formy egzekucyjnej sprzedaży zajętych rzeczy ruchomych:

1) sprzedaż w drodze licytacji publicznej (zob. art. 105a u.p.e.a.);

2) sprzedaż po cenie oszacowania podmiotom prowadzącym działalność handlową;

3) przekazanie po cenie oszacowania do sprzedaży podmiotom prowadzącym sprzedaż komisową danego rodzaju ruchomości (art. 105 § 3 u.p.e.a.);

4) sprzedaż w drodze przetargu ofert (art. 107a u.p.e.a.);

5) sprzedaż z wolnej ręki (art. 108 § 1 u.p.e.a.).

W następujących dalej przepisach nie unormowano w szczególny sposób sprzedaży po cenie oszacowania podmiotom prowadzącym działalność handlową. Nie wiadomo, czy w przypadku niepowodzenia sprzedaży w tej formie można zorganizować przetarg ofert lub licytację publiczną, czy też należy przejść do form sprzedaży stosowanych w razie niepowodzenia sprzedaży w formie licytacji publicznej.

W ustawie unormowano następujące formy egzekucyjnej sprzedaży rzeczy ruchomych, niewskazane wprost w art. 105 § 1 u.p.e.a.:

1) sprzedaż jednostkom organizacyjnym ochrony zdrowia i pomocy społecznej, placówkom oświatowym, instytucjom kultury oraz organizacjom charytatywnym (art. 108 § 2 u.p.e.a.);

2) sprzedaż jednostkom prowadzącym skup przedmiotów używanych lub surowców wtórnych (art. 108 § 3 u.p.e.a.).

Ustawa dopuszcza również możność sprzedaży ruchomości przez zobowiązanego za zgodą organu egzekucyjnego (zob. art. 104a u.p.e.a.). Sprzedaż ruchomości w tym trybie wymaga uzyskania przez zobowiązanego zgody na sprzedaż ruchomości określonemu podmiotowi zamierzającemu nabyć ruchomość za wskazaną cenę (zob. sprzedaż ruchomości przez zobowiązanego). Sprzedaż w tym trybie nie stanowi sprzedaży egzekucyjnej (art. 104c u.p.e.a.).

Organ egzekucyjny powinien wybrać taką formę sprzedaży, dzięki której zostanie uzyskana jak najwyższa cena sprzedaży. Postulat sprzedaży zajętych rzeczy ruchomych po najwyższej cenie wynika z zasady ogólnej gospodarnego prowadzenia egzekucji, jak również jest on zbieżny z zasadą prowadzenia egzekucji w sposób najmniej uciążliwy dla zobowiązanego.

Sposób sprzedaży powinien być dostosowany do specyfiki sytuacji, to jest do rodzaju sprzedawanych rzeczy, do sytuacji na rynku, do lokalnych uwarunkowań itd.

Sprzedaż w drodze licytacji publicznej może być w praktyce uznana za preferowany sposób sprzedaży, ponieważ staje się możliwe osiągnięcie ceny sprzedaży przewyższającej wartość szacunkową. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że minimalna cena sprzedaży podczas licytacji w pierwszym terminie stanowi ¾ wartości szacunkowej, a w drugim terminie licytacji można sprzedać rzeczy za co najmniej połowę ich wartości szacunkowej. Ryzyko sprzedania rzeczy po cenie znacząco niższej od ceny oszacowania nie istnieje, jeżeli zostanie wybrana sprzedaż podmiotom prowadzącym działalność handlową oraz przekazanie do sprzedaży podmiotom prowadzącym sprzedaż komisową danego rodzaju ruchomości. Rzeczy zostaną wówczas sprzedane po cenie oszacowania.

Możliwe jest wybranie sprzedaży w drodze przetargu ofert jako pierwszej formy sprzedaży zajętych rzeczy ruchomych, jeżeli organ egzekucyjny uzna, że istnieje uzasadnione przypuszczenie, że w wyniku sprzedaży zajętej ruchomości w drodze licytacji publicznej nie uzyska się korzystnej ceny. Minimalna cena sprzedaży wynosi wówczas ¾ wartości szacunkowej sprzedawanych rzeczy. W przypadku niepowodzenia sprzedaży w trybie przetargu ofert należy przeprowadzić sprzedaż w trybie licytacji publicznej.

Rzeczy niesprzedane w trybie licytacji publicznej mogą być sprzedane w innych trybach, których kolejność stosowania wynika wprost z przepisów. Cena sprzedaży ulega wówczas stopniowemu obniżeniu. W przypadku sprzedaży z wolnej ręki cena minimalna stanowi 1/10 wartości szacunkowej (art. 108 § 1 u.p.e.a.). Rzeczy niesprzedane z wolnej ręki można sprzedać po cenie stosowanej przy skupie przedmiotów używanych lub skupie surowców wtórnych. W pierwszej kolejności sprzedaje się je jednostkom organizacyjnym ochrony zdrowia i pomocy społecznej, placówkom oświatowym, instytucjom kultury oraz organizacjom charytatywnym, jeżeli mogą być przez te podmioty wykorzystane przy realizacji ich zadań statutowych (art. 108 § 2 u.p.e.a.). Ruchomości niesprzedane w tym trybie można sprzedać jednostkom prowadzącym skup przedmiotów używanych lub surowców wtórnych (art. 108 § 3 u.p.e.a.).

Jeżeli nie udało się sprzedać zajętej ruchomości, to zwalnia się ją spod zajęcia (art. 108a u.p.e.a.). Zobowiązany będzie mógł wówczas odebrać taką ruchomość, chyba że nie spełnia on warunków do posiadania tej ruchomości określonych odrębnymi przepisami.

Zobowiązany może odebrać ruchomość zwolnioną spod zajęcia na takich samych zasadach, jak nabywca ruchomości.

Po zajęciu rzeczy ruchomych należy wybrać taki sposób ich sprzedaży, dzięki któremu będzie możliwe uzyskanie jak najwyższej ceny. Sposób sprzedaży zajętych ruchomości powinien być dostosowany do specyfiki sytuacji, to jest do rodzaju sprzedawanych rzeczy, do sytuacji na rynku, do lokalnych uwarunkowań itd.

Ustawa wprowadza ograniczenia co do zasad i trybu sprzedaży niektórych ruchomości.

Ruchomości o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej są sprzedawane w szczególnym trybie – pierwszeństwo ich nabycia przysługuje państwowej lub samorządowej instytucji kultury wskazanej odpowiednio przez wojewódzkiego konserwatora zabytków albo Dyrektora Biblioteki Narodowej w Warszawie. W przypadku niesprzedania ruchomości w tym trybie są one sprzedawane na zasadach ogólnych (patrz art. 105 § 2 u.p.e.a.).

Zajęte waluty obce lub inne wartości dewizowe są sprzedawane bankowi prowadzącemu ich skup (art. 105 § 4 u.p.e.a.).

Ruchomość, której sprzedaż wymaga zezwolenia, koncesji albo jest działalnością regulowaną, może być sprzedana wyłącznie za pośrednictwem podmiotu posiadającego takie zezwolenie, koncesję albo spełniającego warunki wymagane prawem do wykonywania działalności regulowanej. Ruchomość taką można również sprzedać takiemu podmiotowi (art. 105 § 5 u.p.e.a.). Podobnie ruchomość, której posiadanie jest uzależnione od spełnienia warunku określonego odrębnymi przepisami, może być sprzedana wyłącznie podmiotowi spełniającemu ten warunek (art. 105 § 6 u.p.e.a.). Ruchomości, o jakich mowa w art. 105 § 5 i 6 u.p.e.a., nie można sprzedawać w trybie licytacji elektronicznej (art. 107e § 1 u.p.e.a.).

W toku dalszych czynności organ egzekucyjny musi zatem ustalić status prawny zajętej ruchomości.

Przepisy innych ustaw mogą stanowić, że sprzedaż ruchomości określonego rodzaju wymaga zezwolenia, koncesji albo jest działalnością regulowaną.

Sprzedaż egzekucyjna nie może służyć obchodzeniu przepisów tego rodzaju, dlatego sprzedaż w tego rodzaju sytuacji może nastąpić jedynie na rzecz podmiotu posiadającemu stosowne zezwolenie, koncesję albo spełniającemu warunki wymagane prawem do wykonywania działalności regulowanej.