Musiał Krzysztof J., Sprostowanie orzeczenia sądu I instancji

Sprostowanie orzeczenia sądu I instancji

Procedura określa czynności niezbędne do sprostowania orzeczenia sądu I instancji.

Sprostowanie może zostać dokonane tak z urzędu, jak i na żądanie strony.

Przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.) - dalej p.p.s.a., nie ograniczają możliwości sprostowania orzeczenia żadnym terminem. Można więc dokonać go w każdym czasie, także po uprawomocnieniu się wyroku.

Choć przepis mówi wprost o sprostowaniu „wyroku”, dzięki odesłaniu zawartym w art. 166 oraz 167 p.p.s.a., sprostowaniu mogą podlegać także postanowienia i zarządzenia.

Zgodnie z brzmieniem przepisu 167a p.p.s.a. do zarządzeń oraz postanowień referendarza sądowego stosuje się odpowiednio przepisu dotyczące zarządzeń przewodniczącego oraz postanowień sądu.

Art. 156 p.p.s.a. używa nieostrego określenia, przesądzając o tym, iż wymienione w nim pomyłki muszą mieć charakter oczywisty (tak np. postanowienie NSA z dnia 27 września 2011 r., I FSK 1208/10).

W związku z powyższym, omawiany przepis „obrósł” bogatym orzecznictwem sądów administracyjnych.

W postanowieniu z dnia 19 października 2011 r., II OZ 974/11, NSA stwierdził, iż oczywistość omyłki wyraża się w tym, że już na pierwszy rzut oka można w sposób niebudzący wątpliwości uznać, że jest to omyłka.

Z kolei z postanowienia NSA z dnia 1 października 2007 r., II FZ 494/07, wynika, że wykładnia gramatyczna tego przepisu (art. 156 § 1 p.p.s.a.) wskazuje, że wszystkie opisane w nim nieprawidłowości muszą mieć charakter bezsporny, oczywisty. Zaś oczywistość wadliwości musi wynikać z samej natury niedokładności, błędu lub omyłki, jak też z porównania z innymi niebudzącymi wątpliwości okolicznościami.

NSA zajął się w swoim orzecznictwie także rozumieniem poszczególnych elementów przepisu. I tak, zgodnie z postanowieniem NSA z dnia 30 grudnia 2010 r., II FSK 1088/09, za niedokładność w rozumieniu art. 156 § 1 p.p.s.a. uznaje się niedokładne określenie stron postępowania, czy nieprawidłowe oznaczenie imienia; błąd pisarski to niewłaściwe użycie wyrazu, błąd gramatyczny czy mylna pisownia; oczywista omyłka to inne oczywiste, niemerytoryczne uchybienie.

Z kolei w wyroku NSA z dnia 23 kwietnia 2001 r., II SA 863/00, LEX nr 75522, czytamy, iż błąd rachunkowy oznacza omyłkę w wykonaniu działania matematycznego, a błąd pisarski - to widoczne, wbrew zamierzeniu organu, niewłaściwe użycie wyrazu, widocznie mylna pisownia albo widoczne niezamierzone opuszczenie jednego lub więcej wyrazów. Na równi z błędami pisarskimi i rachunkowymi potraktowano inne oczywiste omyłki. Natomiast nie podlegają sprostowaniu w omawianym trybie błędy i omyłki istotne, których dopuszczono się w stosowaniu prawa, a więc co do ustalenia prawa obowiązującego, stanu faktycznego i jego kwalifikacji prawnej oraz ustalenia konsekwencji prawnych zastosowania określonej normy prawnej.

Zgodnie z postanowieniem NSA z dnia 30 grudnia 2010 r., II FSK 1088/09, błąd pisarski to niewłaściwe użycie wyrazu, błąd gramatyczny czy mylna pisownia; oczywista omyłka to inne oczywiste, niemerytoryczne uchybienie.

Jeśli chodzi o możliwość sprostowania, zgodnie z tezą postanowienia NSA z dnia 22 grudnia 2004 r., OZ 887/04, o dopuszczalności sprostowania decyduje przede wszystkim wpływ omyłki na treść orzeczenia sądu.

Należy także podkreślić, za postanowieniem NSA z dnia 4 stycznia 2008 r., I OSK 1454/06, iż w żadnym razie sprostowanie orzeczenia nie może prowadzić do zmiany zawartego w nim rozstrzygnięcia. Nie podlega więc sprostowaniu np. przeoczenie w sentencji orzeczenia jednego z zaskarżonych aktów lub pominięcie rozstrzygnięcia w kwestii kosztów postępowania.

Podobnie w postanowieniu z dnia 28 czerwca 2011 r., I OZ 447/11, NSA stwierdził, iż nie ma charakteru oczywistego omyłka, której stwierdzenie wymaga głębszej analizy akt postępowania.

Sprostowanie wyroku dokonywane jest w formie procesowej postanowienia. Zgodnie z art. 194 § 1 pkt 5 p.p.s.a., przysługuje na nie zażalenie. Zgodnie z wyrokiem WSA w Warszawie z dnia 22 czerwca 2005 r., I SA/Wa 769/04, ostateczne postanowienie o sprostowaniu błędów i omyłek w decyzji ma ten skutek, że po jego wydaniu decyzja musi być wykonana stosownie do treści zgodnej z postanowieniem, a w przypadku jej zaskarżenia, również w trybach nadzwyczajnych, decyzja oceniana jest w treści jaką miała po sprostowaniu (zob. wyrok NSA z dnia 26 marca 1993 r., I SA 1429/92; ONSA 1994, nr 1, poz. 39). Dokonane postanowieniem sprostowanie błędów i omyłek staje się bowiem integralną częścią treści decyzji.