Stefański Ryszard A., Sprawowanie nadzoru prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym
Sprawowanie nadzoru prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym
Sprawowanie nadzoru prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym
Sprawowanie nadzoru prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym
Prokurator jest organem nie tylko prowadzącym śledztwo, ale także sprawuje nadzór nad śledztwem, powierzonym do prowadzenia innym organom, dochodzeniem, czynnościami nieczepiącymi zwłoki i czynnościami sprawdzającymi. Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym jest jednym z przejawów realizacji przez niego ustawowego zadania strzeżenia praworządności oraz czuwania nad ściganiem przestępstw (art. 2 ustawy - Prawo o prokuraturze). Nadzór ten stanowi formalną gwarancję praworządności o charakterze kontrolno-nadzorczym. Jego sprawowanie przez prokuratora petryfikuje pozycję procesową prokuratora i oznacza jego supremację w postępowaniu przygotowawczym. Prokurator sprawuje nadzór nad postępowaniem przygotowawczym prowadzonym przez Policję i inne organy uprawnione do prowadzenia tego postępowania (nadzór sensu stricto) oraz nadzór instancyjny.
Przedmiotem nadzoru jest procesowa działalność organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze oraz jej rezultaty w aspekcie oceny zgodności z przepisami prawa, zasadności i sprawności. Nadzór nad organami nieprokuratorskimi dotyczy prawidłowości (kwestia merytoryczna) oraz sprawności (kwestia formalna) całego postępowania przygotowawczego. Prawidłowość postępowania oznacza jego zgodność z przepisami prawa i merytoryczną zasadność poszczególnych czynności procesowych.
Procedury prawne pokazane w formie interaktywnych schematów, dzięki którym sprawdzisz, jak krok po kroku przebiega postępowanie w danej sprawie.
Dowiedz się więcej o LEX Navigator.
Zamów bezpłatną prezentację zdalną , podczas której przedstawimy Ci to narzędzie.
Krok: czynności wykonywane w ramach nadzoru nad postępowaniem przygotowawczym
Prokurator jest obowiązany czuwać nad prawidłowym i sprawnym przebiegiem całego nadzorowanego przez siebie postępowania. Czuwanie nad prawidłowym przebiegiem postępowania w szczególności obejmuje: zasadność wszczęcia dochodzenia (istnienie odpowiedniej podstawy dowodowej), przestrzeganie zasady legalizmu (czy każda wiarygodna wiadomość o popełnionym przestępstwie spotkała się z właściwą reakcją), realizację praw stron i uczestników postępowania, zwłaszcza w zakresie stosowanych środków przymusu, np. przeszukania, przestrzegania gwarancji procesowych, decyzje związane z przebiegiem i kontynuowaniem dochodzenia, np. postanowienia o powołaniu biegłego. Czuwanie nad sprawnym przebiegiem postępowania przygotowawczego oznacza kontrolę skuteczności tego postępowania z punktu widzenia celów, jakie ma ono realizować (art. 297 § 1 k.p.k.), oraz terminowości wykonywania czynności i całego postępowania. Chodzi o szybkie osiągnięcie celów postawionych przed postępowaniem; wymaga to wyboru optymalnych środków. Kontroli podlega zarówno aktywność w poszukiwaniu źródeł dowodowych, jak i szybkość prowadzenia czynności procesowych.
Z tytułu sprawowanego nadzoru prokurator może w szczególności:
1) zaznajamiać się z zamierzeniami prowadzącego postępowanie, wskazywać kierunki postępowania oraz wydawać co do tego zarządzenia,
2) żądać przedstawienia sobie materiałów zbieranych w toku postępowania,
3) uczestniczyć w czynnościach dokonywanych przez prowadzących postępowanie, osobiście je przeprowadzać albo przejąć sprawę do swego prowadzenia,
4) wydawać postanowienia, zarządzenia lub polecenia oraz zmieniać i uchylać postanowienia i zarządzenia wydane przez prowadzącego postępowanie.
Krok: przekazywanie spostrzeżeń z nadzoru
Spostrzeżenia i uwagi dotyczące sposobu prowadzenia postępowania przygotowawczego, wynikające z nadzoru, prokurator sprawujący nadzór przekazuje kierownikowi właściwej jednostki organizacyjnej Policji albo kierownikowi jednostki organizacyjnej innego uprawnionego organu, a w rażących przypadkach niewykonania polecenia prokuratora w postępowaniu przygotowawczym, występuje do przełożonego funkcjonariusza z żądaniem wszczęcia przeciwko niemu postępowania służbowego lub dyscyplinarnego.