Bełczącki Robert Marek, Sprawdzenie wartości przedmiotu sporu z urzędu

Sprawdzenie wartości przedmiotu sporu z urzędu

1. W sprawie o roszczenie pieniężne, wartość przedmiotu sporu określana jest przez kwotę, której zapłaty żąda powód, natomiast w innej sprawie majątkowej powód powinien w pozwie oznaczyć wartość przedmiotu sporu przez wskazanie kwoty pieniężnej, stosując reguły wynikające z art. 20-24 i 126¹ k.p.c.

2. Wartość przedmiotu sporu jest czynnikiem decydującym o:

– właściwości rzeczowej sądu (art. 17 pkt 4 k.p.c.);

– wysokości należnej opłaty sądowej od pisma, w przypadku, gdy opłata sądowa jest stała, ale ustalona według wartości przedmiotu sporu albo stosunkowa (art. 13 ust. 1 i 2 u.k.s.s.c.);

– wysokości opłaty za czynności adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego reprezentującego stronę, będącej podstawą obliczenia należnego stronie zwrotu kosztów procesu (art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z § 2 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 z późn. zm., albo art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 2 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, tekst jednolity Dz. U. z 2018 r. poz. 265 lub § 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 kwietnia 2017 r. w sprawie opłat za czynności rzeczników patentowych, tekst jednolity Dz. U. z 2019 r. poz. 1431);

– dopuszczalności ewentualnej skargi kasacyjnej, co jednak zależy od wartości przedmiotu zaskarżenia, która w zasadzie nie może być wyższa niż wartość przedmiotu sporu (art. 398² § 1 w zw. z art. 368 § 2 zd. drugie i art. 398²¹ k.p.c., w postępowaniu nieprocesowym – art. 519¹ § 2 k.p.c., art. 519¹ § 4 pkt 4 k.p.c.).

3. Z tych względów, wartość przedmiotu sporu określona przez stronę podlegać może kontroli sądu na podstawie art. 25 § 1 k.p.c. Chociaż przepis ten przewiduje jedynie możliwość sprawdzenia wartości przedmiotu sporu, sąd obowiązany jest dokonać takiego sprawdzenia w sytuacji, gdy okoliczności sprawy nasuwają wątpliwości w tym zakresie.

4. W pierwszej kolejności obowiązek ten spoczywa na przewodniczącym, który przed zarządzeniem doręczenia odpisu pozwu pozwanemu, może skierować sprawę na posiedzenie niejawne, celem zbadania tej kwestii.

5. Jednakże, gdy z treści pisma wszczynającego postępowanie wynika, że podlega ono odrzuceniu albo że sprawę należy przekazać innemu sądowi lub innemu organowi, nie zachodzi potrzeba sprawdzania wartości przedmiotu sporu, chyba że zależy od niej właściwość sądu (por. § 162 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych, Dz. U. poz. 1141).

Sprawdzenie wartości przedmiotu sporu może nastąpić na posiedzeniu niejawnym (art. 148 § 3 k.p.c.).