Zgoliński Igor, Spór o właściwość w postępowaniu karnym skarbowym

Spór o właściwość w postępowaniu karnym skarbowym

Przepis art. 135 k.k.s. reguluje sytuacje rozwiązywania sporów kompetencyjnych między organami postępowania przygotowawczego, a także kwestię właściwości tych organów w obliczu łączności spraw oraz zbiegu przepisów.

Spór kompetencyjny (inaczej zwany sporem o właściwość) to sytuacja, gdy co najmniej dwa organy uważają się w danej sprawie za właściwe (tzw. spór pozytywny) bądź żaden organ nie uznaje się za właściwy (tzw. spór negatywny). Spór pozytywny wszczyna organ, który jako drugi wszczął postępowanie, a spór negatywny organ, który odmówił przyjęcia sprawy mu przekazanej do prowadzenia.

Przepisy art. 135 k.k.s. są generalnie skonstruowane w taki sposób, że po pierwsze, mają za zadanie zapobiegać powstawaniu sporów kompetencyjnych, a po wtóre, jeśli już do nich dojdzie, przewidują procedurę ich rozwiązywania. Przepis art. 135 k.k.s. wprowadza różne rozwiązania w zakresie rozwiązywania sporów, w zależności od rodzaju i organów prowadzących postępowanie. Spory o właściwość mogą zaś powstać w różnych konfiguracjach podmiotowych, tj. między:

1) niefinansowymi organami postępowania przygotowawczego,

2) finansowymi organami postępowania przygotowawczego,

3) niefinansowym a finansowym organem postępowania przygotowawczego.

Należy pamiętać, że organy postępowania przygotowawczego wymienione zostały w treści art. 118 § 1 i 2 k.k.s., zgodnie z którym w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe są to: naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celno-skarbowego, Szef Krajowej Administracji Skarbowej, Straż Graniczna, Policja i Żandarmeria Wojskowa, a w sprawach o przestępstwa skarbowe organem postępowania przygotowawczego jest także Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Centralne Biuro Antykorupcyjne.

Jest to więc określony ustawowo, zamknięty katalog podmiotów. Kodeks generalnie przyznaje prymat finansowym organom postępowania przygotowawczego, co ma swoje odzwierciedlenie m.in. w treści art. 135 § 3 k.k.s. W czasie trwania sporu kompetencyjnego organy są obowiązane dokonywać czynności procesowych niecierpiących zwłoki (art. 135 § 5 k.k.s.).

Organ postępowania przygotowawczego bada kwestię swej właściwości w zakresie prowadzenia danej sprawy w przypadku, gdy sprawcy zarzuca się:

– popełnienie kilku przestępstw skarbowych lub kilku wykroczeń skarbowych,

– popełnienie jednego czynu, który wyczerpuje znamiona dwóch lub więcej przepisów kodeksu karnego skarbowego (art. 7 § 1 k.k.s.),

i jednocześnie należą one do właściwości różnych organów postępowania przygotowawczego, bądź gdy sprawcy zarzucono przestępstwo skarbowe i wykroczenie skarbowe, a sprawy należą do właściwości różnych finansowych organów postępowania przygotowawczego. Powstaje bowiem w tych sytuacjach dylemat, który organ powinien prowadzić to postępowanie w obliczu jego łączności podmiotowej i przedmiotowej.

Jeśli organ ustali, że sprawcą jest osoba podlegająca orzecznictwu sądów wojskowych, to niezależnie od innych reguł, sprawę należy wówczas przekazać Żandarmerii Wojskowej (art. 134 § 1 pkt 4 k.k.s.).