Dauter Bogusław, Skutki wyroku uwzględniającego skargę dla zaskarżonego aktu lub czynności

Skutki wyroku uwzględniającego skargę dla zaskarżonego aktu lub czynności

Instytucja zawieszenia skutków uchylonego aktu lub czynności stanowi element szeroko rozumianej ochrony tymczasowej w postępowaniu sądowoadministracyjnym (zob. Z. Kmieciak, Ochrona tymczasowa w postępowaniu sądowoadministracyjnym, PiP 2003, z. 5, s. 18–29); jej funkcją jest zabezpieczenie strony, której skarga została uwzględniona, przed ewentualnym wykonaniem przez organ aktu uchylonego przez sąd przed uprawomocnieniem się wyroku. Celem tej regulacji jest wykluczenie sytuacji, w której zaskarżony akt, uznany za nielegalny przez sąd pierwszej instancji, mógłby wywołać skutki prawne z faktu nieprawomocności wyroku.

Nowelizacja art. 152 p.p.s.a. dokonana ustawą z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2015 r. poz. 658) istotnie modyfikuje koncepcję zawieszenia skutków uchylonego aktu lub czynności. Aktualne brzmienie tego przepisu wprowadza ustawową zasadę zawieszenia tychże skutków. W poprzednim stanie prawnym orzekał o tym sąd w wyroku uwzględniającym skargę, przy czym w doktrynie podnoszono wątpliwości, czy rozstrzygnięcie w ww. zakresie stanowiło obligatoryjny element każdego wyroku uwzględniającego skargę (por. uzasadnienie projektu ww. ustawy nowelizującej; druk sejmowy VII.1633). Obecna konstrukcja - odwrotnie - przewiduje możliwość orzeczenia o wykonalności aktu lub czynności, które co do zasady z mocy prawa nie wywołują skutków w razie uwzględnienia skargi. Zmiana stosuje się do postępowań wszczętych przed dniem 15 sierpnia 2015 r.

Szerzej zob. procedury: Wydanie wyroku na posiedzeniu jawnymoraz Wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym.

1. Zasada wynikająca z art. 152 § 1ab initio p.p.s.a. znajdzie zastosowanie w szczególności w sytuacji wydania jednego z orzeczeń przewidzianych w art. 145–146, art. 148 i art. 150 p.p.s.a.; nie dotyczy zaś zaskarżonych aktów prawa miejscowego.

2. W sytuacji gdy sąd uwzględniając skargę objął zakresem orzekania również inne decyzje niż zaskarżona (art. 135 p.p.s.a.), dyspozycja art. 152 § 1 p.p.s.a. obejmuje wszystkie akty lub czynności wyeliminowane z obrotu prawnego wyrokiem uwzględniającym skargę, a mieszczące się w granicach sprawy (zob. R. Sawuła, Stosowanie art. 152 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (wybrane zagadnienia), PiP 2004, z. 8, s. 71).

3. Artykuł 152 § 1 p.p.s.a. nie ma ponadto zastosowania w razie uwzględnienia skargi na bezczynność organu, ponieważ dotyczy on kwestii wykonalności aktu lub czynności organu (zob. R. Sawuła, Stosowanie art. 152 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (wybrane zagadnienia), PiP 2004, z. 8, s. 72), oraz z tych samych powodów w sprawach ze skarg na orzeczenia, które nie podlegają wykonaniu, jak np. odmowa wznowienia postępowania (por. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 16 sierpnia 2012 r., II SA/Po 463/12).