Krywan Tomasz, Ryczałt 70% od odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia lub rozwiązania umowy przed upływem terminu

Ryczałt 70% od odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia lub rozwiązania umowy przed upływem terminu

Procedura pozwala ustalić, czy przychód z tytułu odprawy lub odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia lub rozwiązania umowy przed upływem terminu jest opodatkowany 70% zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Z art. 30 ust. 1 pkt 16 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f., wynika, że niekiedy od przychodów z tytułu odpraw lub odszkodowań za skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę lub umowy o świadczenie usług zarządzania lub rozwiązania ich przed upływem terminu, na który zostały zawarte, pobierany jest zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 70% należnej odprawy lub odszkodowania. Jest tak, o ile spełnione są trzy warunki.

Należy przy tym zwrócić uwagę, że zdaniem organów podatkowych dotyczyć to może przychodów ze wszystkich odpraw, a nie tylko odpraw z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy lub rozwiązania jej przed upływem terminu. Jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17 marca 2017 r., 0461-ITPB2.4511.1060.2016.2.IB, „warunek wypłaty w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia lub rozwiązania umowy przed upływem terminu, na który została zawarta dotyczy wyłącznie odszkodowań. Gdyby wolą ustawodawcy było, aby powyższy warunek dotyczący skrócenia okresu wypowiedzenia lub rozwiązania umowy dotyczył również odpraw, to po wyrazach "odpraw lub odszkodowań" umieściłby przecinek. W takim bowiem przypadku dalsza część zdania, tj. "z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę..." odnosiłaby się do obydwu rodzajów świadczeń, czyli zarówno do odpraw, jak i do odszkodowań”.

Z punktu widzenia opodatkowania ryczałtem, o którym mowa, istotne jest stanowisko zajmowane przez podatnika, który je otrzymał. Ryczałt ten może mieć zastosowanie tylko, jeżeli odprawa lub odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia lub rozwiązania umowy przed upływem terminu dotyczą umowy o pracę, której przedmiotem są czynności związane z zarządzaniem, lub umowy o świadczenie usług zarządzania. W przypadku odprawę lub odszkodowań dotyczących innych umów 70% stawka ryczałtu na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 16 u.p.d.o.f. nie ma zastosowania.

Należy dodać, że – jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17 marca 2017 r., 0461-ITPB2.4511.1060.2016.2.IB – „wobec braku w ustawie definicji pojęcia "czynności związane z zarządzaniem" należy posłużyć się znaczeniem jakie nadaje terminowi "zarządzać" słownik języka polskiego. Zgodnie z definicją tego pojęcia w internetowym wydaniu słownika języka polskiego PWN zarządzić – zarządzać to: wydać polecenie, sprawować nad czymś zarząd. Z kolei, zgodnie ze Słownikiem języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego "zarządzać" to "wydawać polecenie, kazać coś wykonać" (1), "wykonywać czynności administracyjne, kierować czymś, sprawować zarząd, administrować" (2)”. Organ podatkowy wyjaśnił jednocześnie, że „zarządzanie nie jest tylko domeną członków zarządu. Oczywistym jest bowiem, że realizowanie wyznaczonych przez zarząd firmy celów odbywa się za pośrednictwem kadry menedżerów odpowiedzialnych (każdy na swoim poziomie) za skuteczne wdrożenie wynikających z polityki firmy zadań. Zarządzanie to odbywa się m.in. poprzez wydawanie pracownikom poleceń oraz egzekwowanie wyników. Stąd też opodatkowaniu tym podatkiem podlegają nie tylko odprawy lub odszkodowania otrzymane przez członków zarządu, ale również przez osoby zajmujące stanowiska kierownicze w firmie, gdyż w ich przypadku zwyczajowy zakres czynności wiąże się z zarządzaniem”.

Należy przy tym wskazać, że w stanie prawnym obowiązującym do końca 2021 r. zdarzały się przypadki obchodzenia omawianego przepisu i unikania opodatkowania stawką 70% poprzez zawieranie odrębnych – od umów o pracę lub umów o świadczenie usług zarządzania – porozumień, w których strony określają przysługujące podatnikom odprawy lub odszkodowania za skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę bądź umowy o świadczenie usług zarządzania lub rozwiązania jej przed upływem terminu, na który została zawarta.

W celu wyłączenia takiej możliwości treść art. 30 ust. 1 pkt 16 u.p.d.o.f. została z dniem 1 stycznia 2022 r. znowelizowana. Obecnie przepis ten nie określa rodzaju umowy, z której ma wynikać prawo podatnika do odprawy lub odszkodowania za skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę bądź umowy o świadczenie usług zarządzania lub rozwiązania jej przed upływem terminu, na który została zawarta. W konsekwencji prawo to – z punktu widzenia stosowania 70% ryczałtu – może wynikać z dowolnej umowy.