Musiał Krzysztof J., Rozszerzenie zarzutów skargi

Rozszerzenie zarzutów skargi

Procedura omawia w sposób syntetyczny dopuszczalność rozszerzenia zarzutów skargi.

Kwestia rozszerzenia zarzutów skargi nie jest wprost uregulowana w przepisach. W przeciwieństwie jednak do skargi kasacyjnej, w postępowaniu przed WSA nie obowiązuje zakaz przytaczania nowych zarzutów podstaw skargi; stąd stwierdzić należy, iż rozszerzenie zarzutów skargi jest dopuszczalne. Wynika to niejako z natury skargi do WSA, gdzie, zgodnie z art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.) - dalej p.p.s.a., Sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a p.p.s.a.

Zgodnie z art. 57a p.p.s.a. skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Regulacja art. 134 § 1 p.p.s.a. o braku związania sądu administracyjnego zarzutami i wnioskami skargi (oraz powołaną podstawą prawną), z wyjątkiem skargi na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego, opinii zabezpieczającej i odmowie wydania opinii zabezpieczającej, gdzie takie związanie istnieje, oznacza m.in. dokonanie oceny zaskarżonej decyzji z punktu widzenia jej zgodności z prawem, niezależnie od sformułowanych w skardze twierdzeń i zarzutów. Ta ocena musi być jednak dokonywana w granicach danej sprawy, określonych w kwestionowanym w skardze rozstrzygnięciu (por. wyrok NSA z dnia 27 lipca 2004 r., OSK 628/04). Tym samym istnieje możliwość, że sąd uchyli treść zaskarżonego aktu lub czynności z powodu innych uchybień niż te, które wskazał wnoszący skargę. Możliwe będzie również stwierdzenie nieważności zaskarżonego aktu przez sąd. Sąd jest więc uprawniony uwzględnić z urzędu inne zarzuty i orzec odmiennie od wniosków skargi (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 6 maja 2004 r., I SA 2027/02). Niezwiązanie granicami skargi nie oznacza, że sąd może czynić przedmiotem swych rozważań i ocen wszystkie aspekty skargi bez względu na treść zaskarżonego aktu lub czynności (por. m.in. wyrok NSA z dnia 10 sierpnia 2011 r., II OSK 1086/11; wyrok NSA z dnia 6 września 2011 r., I OSK 1487/10; wyrok NSA z dnia 22 września 2011 r., II OSK 1390/10 oraz wyrok NSA z dnia 23 lutego 2012 r., II GSK 12/11). Oznacza ono natomiast, że sąd pierwszej instancji ma prawo, a nawet obowiązek, dokonać oceny zgodności z prawem zaskarżonego aktu administracyjnego, nawet gdy dany zarzut nie został podniesiony w skardze. Sąd nie jest jednocześnie związany sposobem sformułowania skargi, użytymi argumentami, a także podniesionymi wnioskami, zarzutami i żądaniami (zob. wyrok NSA z dnia 22 września 2011 r., II OSK 1390/10) - zob. A. Kabat, Komentarz do art. 134 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Lex 2011).

Możliwość podnoszenia nowych zarzutów w skardze do WSA, z wyjątkiem skargi na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego, została także potwierdzona w orzecznictwie, np.: „W postępowaniu przed sądem administracyjnym, jako sądem I instancji możliwe jest uzupełnienie skargi o nowe zarzuty i wnioski, podniesione po złożeniu skargi z uwagi na regulację zawartą w art. 134 § 1 p.p.s.a.” (zob. wyrok NSA z dnia 4 września 2012 r., II GSK 1411/12).

Należy dodać, iż zgodnie z art. 134 p.p.s.a. sąd administracyjny zawsze jest związany granicami sprawy, w której skarga została wniesiona. Przy tym pojęcie „sprawa” występuje tu w znaczeniu materialnym, a nie procesowym. Granice sprawy sądowoadministracyjnej są wyznaczone m.in. przez prawną formę działania administracji, będącą przedmiotem zaskarżenia (zob. wyrok NSA z dnia 2 października 2013 r., I OSK 874/12).

Należy przyjąć, iż przy wnoszeniu nowych zarzutów na piśmie, pismo powinno czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym. Kwestię tę reguluje w pierwszym rzędzie art. 46 § 1 p.p.s.a., zgodnie z którym każde pismo strony powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

2) oznaczenie rodzaju pisma;

3) osnowę wniosku lub oświadczenia;

4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

5) wymienienie załączników.

Nowe zarzuty można także podnieść ustnie podczas rozprawy, forma pisemna nie jest tutaj wymagana (choć ze względów praktycznych jest ona wskazana - praktyka pokazuje, iż lepiej jest umożliwić sądowi zapoznanie się z nowo podniesionymi zarzutami przed rozprawą - z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym).