Bełczącki Robert Marek, Rozpoznanie przez sąd drugiej instancji zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie uznania orzeczenia sądu państwa obcego wydanego w postępowaniu sądowym wszczętym przed dniem 10 stycznia 2015 r. na podstawie przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001

Rozpoznanie przez sąd drugiej instancji zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie uznania orzeczenia sądu państwa obcego wydanego w postępowaniu sądowym wszczętym przed dniem 10 stycznia 2015 r. na podstawie przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001

W myśl art. 45 ust. 1 rozporządzenia, sąd drugiej instancji, rozpoznając na skutek zażalenia wniosek o uznanie orzeczenia na podstawie przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001, w odróżnieniu od sądu pierwszej instancji, bada także istnienie przeszkód do uznania orzeczenia przewidzianych w art. 34 i 35 rozporządzenia (por. Magnus / Mankowski / Patrick Wautelet, Brussels I Regulation, 2nd ed. 2012, art. 33, note 21). Odmowa uznania albo uchylenie uznania może nastąpić tylko z powodu jednej z przyczyn wymienionych w art. 34 i 35 rozporządzenia (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 13 października 2011 r., C-139/10, LEX nr 951569). Również na tym etapie orzeczenie mające podlegać uznaniu nie może być w żadnym wypadku przedmiotem kontroli merytorycznej (art. 45 ust. 2 rozporządzenia).

Według art. 43 ust. 3 rozporządzenia środek zaskarżenia rozpoznawany jest zgodnie z przepisami właściwymi dla postępowania, w którym wysłuchane zostają obydwie strony.

Oznacza to, że postępowanie przed sądem drugiej instancji na skutek zażalenia na postanowienia sądu pierwszej instancji w przedmiocie uznania jest kontradyktoryjne. Sąd drugiej instancji rozpoznaje zażalenie na posiedzeniu jawnym lub niejawnym, na które wzywa strony w celu wysłuchania (art. 148 § 2 i art. 152 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. - por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2008 r., II CSK 158/08, OSNC 2009, nr 11, poz. 151, LEX nr 527470).

Dotyczy to także przypadku, gdy wniosek został oddalony tylko ze względu na brak koniecznych dokumentów (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 12 lipca 1984 r., C-178/83, ECR 1984/7/3033, LEX nr 131369).

W myśl art. 43 ust. 4 rozporządzenia, jeśli strona przeciwna nie wdaje się w spór, w rachubę wchodzi odroczenie rozpoznania sprawy na podstawie art. 26 rozporządzenia.

Na podstawie art. 46 ust. 1 rozporządzenia sąd rozpoznający środek zaskarżenia według art. 43 może na wniosek dłużnika zawiesić postępowanie, jeżeli w państwie członkowskim pochodzenia od orzeczenia wniesiony został zwyczajny środek zaskarżenia lub jeżeli termin do wniesienia takiego środka zaskarżenia jeszcze nie upłynął; w tym ostatnim wypadku sąd może wyznaczyć termin, w którym środek zaskarżenia powinien być wniesiony. Według ust. 2 tego przepisu jeśli orzeczenie zostało wydane w Irlandii lub Zjednoczonym Królestwie, wówczas każdy środek zaskarżenia dopuszczalny w państwie członkowskim pochodzenia uważa się za zwyczajny środek zaskarżenia w rozumieniu ust. 1.

Regulacja ta związana jest z dopuszczalnością uznawania na podstawie przepisów rozporządzenia także orzeczeń nieprawomocnych, które w toku instancji w państwie pochodzenia mogą zostać uchylone albo zmienione, co z kolei sprawia, że ich uznawanie staje się bezprzedmiotowe.

O pojęciu zwyczajnego środka zaskarżenia - por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 22 listopada 1977 r., 43/77, ECR 1977/7/2175, LEX nr 136943; K. Weitz, Autonomiczna wykładnia europejskiego prawa procesowego cywilnego - wprowadzenie i wyrok ETS z 22.11.1977 r. w sprawie 43/77 Industrial Diamond Supplies przeciwko Luigi Riva, EPS 2009/7/57-59, LEX nr 101280.