Fajgielski Paweł, Rozpatrywanie skarg przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych

Przepis art. 77 unijnego rozporządzenia o ochronie danych przyznaje osobie, której dane dotyczą, uprawnienie do wniesienia do organu nadzorczego skargi, jeżeli sądzi, że przetwarzanie danych osobowych jej dotyczące narusza przepisy rozporządzenia. Organ nadzorczy (Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych), rozpatrując skargę, bada, czy doszło do naruszenia przepisów. W przypadku istotnych wątpliwości może polecić przeprowadzenie kontroli u administratora lub podmiotu przetwarzającego. Jeżeli organ stwierdzi, że doszło do naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych, to może skorzystać z uprawnień władczych, aby doprowadzić do przywrócenia stanu zgodności z prawem. Stwierdzenie naruszenia przepisów o ochronie danych uprawnia organ nadzorczy do nakładania administracyjnych kar pieniężnych.

Unijne rozporządzenie o ochronie danych osobowych, podobnie jak u.o.d.o.2018, nie zawiera norm dotyczących trybu rozpatrywania skarg przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, w tym zakresie (zgodnie z przepisem art. 7 ust. 1 u.o.d.o.2018) zastosowanie mają przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące skarg oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 8.01.2002 r. w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków - dalej r.o.p.s.w.

W procedurze administracyjnej skarga jest środkiem prawnym inicjującym jednoinstancyjne, uproszczone postępowanie administracyjne o charakterze kontrolnym, którego wynikiem powinno być powiadomienie skarżącego o sposobie załatwienia skargi (por. postanowienie NSA z 14.10.2010 r., II OSK 2019/10, LEX nr 743368).

Jednak jeżeli skarga dotyczy sprawy indywidualnej, która powinna być rozstrzygnięta w ramach postępowania jurysdykcyjnego, sprawa nie była i nie jest przedmiotem takiego postępowania, a pismo pochodzi od strony, to powoduje to wszczęcie postępowania administracyjnego zmierzającego do wydania decyzji. Wynika to z faktu, że „ustawodawca przyjmuje tutaj generalną zasadę pierwszeństwa postępowania jurysdykcyjnego przed skargowym i transformacji skargi w odpowiedni środek postępowania jurysdykcyjnego” (por. M. Jaśkowska [w:] M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz LEX, Komentarz do art. 233 k.p.a., LEX/el. 2013).

Skarga może więc być podstawą do podjęcia przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych kontroli u administratora lub podmiotu przetwarzającego, skierowania do właściwych podmiotów wystąpienia lub wniosku albo wszczęcia postępowania zmierzającego do wydania przez organ nadzorczy decyzji nakazującej przywrócenie stanu zgodnego z prawem oraz nałożenia administracyjnej kary pieniężnej.

W przypadku, gdy osoba, której dane dotyczą, sądzi, że przetwarzanie danych osobowych jej dotyczące narusza przepisy rozporządzenia 2016/679, jest ona uprawniona do wniesienia skargi do organu nadzorczego. Skarga może być wniesiona w formie pisemnej tradycyjną drogą pocztową, na adres Urzędu Ochrony Danych Osobowych, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa, lub elektronicznie w wykorzystaniem formularza za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej organu nadzorczego.

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych ma obowiązek przyjmować skargi, przy czym przepisy k.p.a. nakazują organom przyjmować obywateli w sprawach skarg i wniosków w ustalonych przez siebie dniach i godzinach (art. 253 k.p.a.), a także rejestrować i przechowywać skargi oraz związane z nimi dokumenty w sposób ułatwiający kontrolę przebiegu i terminów załatwiania poszczególnych skarg (art. 254 k.p.a.).