Krywan Tomasz, Rolnik ryczałtowy - pojęcie

Rolnik ryczałtowy - pojęcie

Procedura pozwala ustalić, czy dany podatnik jest rolnikiem ryczałtowym.

Przepisy VAT przewidują szczególną procedurę dotyczącą rolników ryczałtowych (procedurę tę określają przepisy art. 115-118 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm. - dalej u.p.t.u.). Z procedury tej mogą korzystać wyłącznie podatnicy spełniający łącznie trzy warunki z art. 2 pkt 19 u.p.t.u.

Należy dodać, że podatnicy nie mogą być rolnikami ryczałtowymi z tytułu części prowadzonej działalności rolniczej oraz podatnikami VAT czynnymi z tytułu pozostałej działalności rolniczej (mogą natomiast łączyć status rolnika ryczałtowego z tytułu prowadzonej działalności rolniczej oraz podatnika VAT z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej innej niż rolnicza). Jak czytamy w wyroku WSA w Warszawie z dnia 3 czerwca 2016 r., III SA/Wa 1062/16, „to, że dana osoba jest rolnikiem ryczałtowym, nie oznacza, że w stosunku do niej zastosowanie ma wyłącznie system zryczałtowanego opodatkowania rolnictwa, niezależnie od rodzaju działalności, którą prowadzi. Systemem tym są bowiem objęte wyłącznie czynności polegające na <dokonywaniu dostaw produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczenie usług rolniczych>”. Z kolei w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 2015 r., IPPP2/4512-967/15-2/RR czytamy, że „podmiot będący rolnikiem ryczałtowym może być - w pozostałym zakresie swojej działalności - podatnikiem VAT czynnym (niekorzystającym ze zwolnienia). Jest to wyjątkowy przypadek, w którym jeden podmiot może łączyć dwa statusy - podatnika VAT zwolnionego jako rolnik ryczałtowy i jednocześnie podatnika VAT czynnego. Wówczas, chociaż w pozostałej części podatnik prowadzi działalność opodatkowaną, to dostawa własnych produktów rolnych będzie zwolniona od podatku od towarów i usług”.

Rolnikami ryczałtowymi mogą być wyłącznie podatnicy dokonujący dostaw produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze.

Rolnikami ryczałtowymi mogą być nie tylko osoby fizyczne, ale również spółki cywilne osób fizycznych oraz spółki jawne osób fizycznych, które nie są obowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Potwierdzają to w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe. Przesądza o tym brzmienie art. 116 ust. 2 pkt 3 u.p.t.u., w którym ustawodawca określił element konieczny faktury VAT-RR (dane dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość) w przypadku, gdy rolnik ryczałtowy jest osobą fizyczną. Wskazuje to, że ustawodawca dopuszcza możliwość, że rolnikami ryczałtowymi są podmioty niebędące osobami fizycznymi. Takie też jest stanowisko reprezentowane przez organy podatkowe. Tytułem przykładu wskazać można interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 19 marca 2015 r., ITPP1/4512-10/15/BK, w której czytamy, że „spółka cywilna, która nie jest obowiązana na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych jest podmiotem, który może posiadać status rolnika ryczałtowego”.

Pojęcie działalności rolniczej dla celów VAT definiuje art. 2 pkt 15 u.p.t.u.

Przepis ten w brzmieniu stosowanym od 1 lipca 2020 r. stanowi, że przez działalność rolniczą rozumie się produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin "in vitro", fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (CN 4403 41 00 i 4403 49) oraz bambusa (CN 1401 10 00), a także świadczenie usług rolniczych.

Definicja ta nieco szersza od definicji działalności rolniczej obowiązujących na gruncie ustaw o podatku dochodowym. W porównaniu z działalnością rolniczą w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym działalność rolnicza w rozumieniu VAT:

1) obejmuje również świadczenie usług rolniczych,

2) nie określa minimalnych okresów przetrzymywania zakupionych zwierząt, w trakcie których następuje ich biologiczny wzrost,

3) obejmuje również sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (CN 4403 41 00 i 4403 49) oraz bambusa (CN 1401 10 00).

Produktami rolnymi są – jak wynika z art. 2 pkt 20 u.p.t.u. w brzmieniu stosowanym od 1 lipca 2020 r. - towary pochodzące z własnej działalności rolniczej rolnika ryczałtowego oraz towary, o których mowa w art. 20 ust. 1c i 1d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm.). Natomiast usługami rolnymi – jak wynika z art. 2 pkt 21 u.p.t.u. w brzmieniu stosowanym od 1 lipca 2020 r.:

a) usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, z wyłączeniem usług weterynaryjnych (PKWiU ex 01.6), z wyłączeniem usług podkuwania koni i prowadzenia schronisk dla zwierząt gospodarskich (PKWiU ex 01.62.10.0);

b) usługi związane z leśnictwem (PKWiU ex 02.40.10), z wyłączeniem patrolowania lasów wykonywanego na zlecenie przez jednostki inne niż leśne (PKWiU ex 02.40.10.3);

c) usługi wspomagające rybactwo (PKWiU ex 03.00.7), z wyłączeniem usług związanych z rybołówstwem morskim (PKWiU 03.00.71.0);

d) wynajem i dzierżawę maszyn i urządzeń rolniczych, bez obsługi (PKWiU 77.31.10.0).