Musiał Krzysztof J., Przywrócenie terminu procesowego

Przywrócenie terminu procesowego

Procedura dotyczy postępowania w przypadku uchybienia terminu procesowego.

Zgodnie z postanowieniami art. 85 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.) - dalej p.p.s.a., czynność w postępowaniu sądowym podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna, jednakże strona może złożyć wniosek o przywrócenie terminu.

Zgodnie z postanowieniami art. 86 p.p.s.a., jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Postanowienie o przywróceniu terminu albo odmowie jego przywrócenia może być wydane na posiedzeniu niejawnym (art. 86 § 1 p.p.s.a.).

Jednakże jeśli uchybienie terminu nie powoduje dla strony ujemnych skutków w zakresie postępowania sądowego, przywrócenie terminu nie jest dopuszczalne (art. 86 p 2 p.p.s.a.).

Zgodnie z postanowieniami art. 86 § 1 i 2 p.p.s.a., by w ogóle można było wnioskować o przywrócenie terminu, konieczne jest kumulatywne wystąpienie dwóch przesłanek, mianowicie należy wykazać, iż strona bez swojej winy uchybiła terminowi, a jednocześnie owo uchybienie musi za sobą pociągać ujemne skutki w zakresie postępowania sądowego.

Istotnym jest, iż ustawodawca, kształtując pierwszą z wspomnianych przesłanek, posłużył się przesłanką niedookreśloną - brak winy. W orzecznictwie i w literaturze przyjmuje się, iż brak winy w uchybieniu terminu powinien być oceniany z uwzględnieniem wszystkich okoliczności konkretnej sprawy, w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o własne interesy (zob. np. postanowienie NSA z dnia 23 marca 2011 r., II OZ 196/11 oraz postanowienie NSA z dnia 11 lutego 2011 r., II OZ 77/11).

Przywrócenie terminu ma charakter wyjątkowy i nie jest możliwe, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa (zob. np. postanowienie NSA z dnia 13 sierpnia 2014 r., II GZ 416/14; postanowienie NSA z dnia 8 sierpnia 2014 r., II OZ 755/14; postanowienie NSA z dnia 15 lipca 2014 r., II FZ 832/14; postanowienie NSA z dnia 11 czerwca 2014 r., I OZ 414/14; postanowienie NSA z dnia 19 lutego 2014 r., II OZ 156/14; postanowienie NSA z dnia 11 stycznia 2012 r., I GZ 232/11 oraz postanowienie NSA z dnia 21 czerwca 2011 r., II FZ 286/11). Jak trafnie wskazał NSA w postanowieniu z dnia 4 listopada 2011 r., I OZ 823/11, negatywnej przesłanki zawinienia, która wyłącza możliwość przywrócenia terminu, należy upatrywać w zaniechaniu przez wnioskodawcę tych wszystkich czynności, które przy dołożeniu przez niego należytej staranności zapobiegłyby konsekwencjom, jakie ustawodawca wiąże z upływem terminów do dokonania określonych czynności procesowych. Zatem przywrócenie terminu może mieć miejsce wtedy, gdy uchybienie terminu nastąpiło wskutek przeszkody, której strona nie mogła usunąć nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku (por. szerzej: postanowienie NSA z dnia 26 października 2009 r., I OZ 996/09; postanowienie NSA z dnia 23 października 2009 r., I OZ 989/09; postanowienie NSA z dnia 23 lipca 2007 r., I OZ 738/09; postanowienie NSA z dnia 29 maja 2009 r., II FZ 115/09; postanowienie NSA z dnia 13 stycznia 2012 r., I GSK 1544/11; postanowienie NSA z dnia 12 stycznia 2012 r., I GSK 1546/11; postanowienie NSA z dnia 9 lutego 2011 r., II FZ 656/10; postanowienie NSA z dnia 9 lutego 2011 r., II FZ 657/10; postanowienie NSA z dnia 27 października 2011 r., II OZ 1064/11; postanowienie NSA z dnia 28 września 2011 r., II FZ 508/11; postanowienie NSA z dnia 10 marca 2011 r., I OZ 147/11 oraz postanowienie NSA z dnia 10 marca 2011 r., II GZ 74/11) - za: R. Hauser (red.), M. Wierzbowski (red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, komentarz do art. 86 p.p.s.a.

Do okoliczności uzasadniających odstąpienie od reguły wskazanej w art. 85 p.p.s.a. nie zalicza się błędnego wniesienia skargi do niewłaściwego podmiotu. Nie można bowiem uznać, iż mylne wniesienie pisma było zdarzeniem nagłym czy zdarzeniem od strony niezależnym (postanowienie NSA z dnia 13 czerwca 2013 r., I OZ 469/13).