Kędziora Robert, Przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej

Przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej

Czynność dokonana po upływie terminu procesowego jest bezskuteczna, czyli nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Instytucja przywrócenia terminu (art. 58 k.p.a.) stwarza możliwość skutecznego dokonania czynności procesowej przez zainteresowanego (stronę, biegłego, świadka, osobę trzecią) w sytuacji, gdy upłynął już termin do jej podjęcia. Należy podkreślić, że instytucja przywrócenia terminu, przewidziana w art. 58 i 59 k.p.a., jest instytucją prawa procesowego. Na podstawie tych przepisów mogą być przywracane terminy przewidziane przepisami należącymi do prawa procesowego, a nie prawa materialnego. Instytucja przywrócenia uchybionego terminu ma bowiem na celu usunięcie ujemnych skutków procesowych wynikłych w następstwie uchybienia terminu procesowego (SA/Ka 1230/94).

W art. 58 § 1 i 2 k.p.a. zawarto cztery przesłanki przywrócenia terminu, których łączne spełnienie skutkuje przywróceniem terminu. W sprawie przywrócenia terminu organ orzeka w formie postanowienia. Tylko na postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie. Przyjęte rozwiązanie nie jest najlepsze, ponieważ łatwo wyobrazić sobie sytuację, w której przywrócono termin stronie, jednak jeśli w postępowaniu występuje kilka stron o spornych interesach i jednej z nich przywrócono termin do dokonania czynności, to pozostałe strony zostały przez ustawodawcę pozbawione prawa do zaskarżenia takiego postanowienia. Mało tego, jak podnosi się w literaturze przedmiotu, naruszenie prawa przy przywróceniu terminu nie może być przesłanką do uchylenia decyzji w toku instancji, ani jej weryfikacji w trybach nadzwyczajnych (B. Adamiak (w:) Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, B. Adamiak, J. Borkowski, Warszawa 2011, s. 286).

Z wnioskiem o przywrócenie terminu może wystąpić każdy zainteresowany, a więc nie tylko strona, ale każdy uczestnik postępowania uprawniony lub zobowiązany do dokonania czynności procesowej w oznaczonym terminie. Ustawodawca, przyznając legitymację do złożenia wniosku o przywrócenie terminu, nie wskazał na konkretne sytuacje, w których taki wniosek można złożyć. Wynika z tego, że zainteresowany na każdym etapie postępowania może z takim wnioskiem wystąpić.

Organ administracji publicznej nie może działać w sprawie przywrócenia terminu z urzędu. Może to uczynić jedynie na wyraźny wniosek zainteresowanego. Sam wniosek jest pismem procesowym, do którego stosuje się przepisy o podaniach. Powinien zatem zawierać elementy wskazane w art. 63 k.p.a. Oświadczenie woli zainteresowanego w tym zakresie musi być wyraźne (wyrok NSA z dnia 3 marca 2008 r., I OSK 268/07).

Przez dzień doręczenia podania zawierającego wniosek o przywrócenie terminu należy rozumieć dzień wpływu podania do kancelarii właściwego organu. Jeżeli podanie zostało doręczone (wpłynęło do kancelarii) organu niewłaściwego, a ten zgodnie z art. 65 § 1 k.p.a. przekazał je organowi właściwemu, za dzień doręczenia podania organowi właściwemu należy uznać dzień, w którym podanie faktycznie wpłynęło do kancelarii organu właściwego.