Bełczącki Robert Marek, Przystąpienie organizacji pozarządowej do postępowania po stronie osoby fizycznej

Przystąpienie organizacji pozarządowej do postępowania po stronie osoby fizycznej

Zgodnie z ogólnym przepisem art. 8 k.p.c., oprócz wszczęcia postępowania, organizacje pozarządowe, których zadanie statutowe nie polega na prowadzeniu działalności gospodarczej, mogą w wypadkach przewidzianych w ustawie brać udział w toczącym się postępowaniu w celu ochrony praw obywateli.

Według art. 62 § 2 k.p.c., do przystąpienia organizacji pozarządowej do strony w toczącym się postępowaniu, stosuje się odpowiednio przepisy o interwencji ubocznej, do której nie mają odpowiedniego zastosowania przepisy o współuczestnictwie jednolitym. Będą to zatem przepisy dotyczące interwencji ubocznej niesamoistnej. Patrz: Wystąpienie z interwencją uboczną.

Udział w procesie podmiotu występującego z interwencją uboczną zależy od tego, czy istnieje po jego stronie interes prawny w rozstrzygnięciu sprawy na korzyść strony, do której chce przystąpić (por. art. 76 k.p.c.). Odpowiednie stosowanie przepisów o interwencji ubocznej, w razie przystąpienia organizacji pozarządowej do strony toczącego się postępowania, nie obliguje jednak takiej organizacji do wykazywania istnienia po jej stronie interesu prawnego. Z art. 8 k.p.c. wynika bowiem, że celem działania organizacji pozarządowej przystępującej do procesu ma być ochrona praw obywateli. Natomiast art. 61 § 2 k.p.c. wymaga, aby przystępowanie organizacji pozarządowej do procesu toczącego się z udziałem osoby fizycznej odbywało się w zakresie działań statutowych takiej organizacji, a te z założenia mają służyć ochronie praw obywateli wprost lub poprzez ochronę interesu społecznego. Z kolei, jeśli chodzi o proces toczący się z udziałem osoby fizycznej będącej przedsiębiorcą, to art. 61 § 3 k.p.c. pozwala organizacji pozarządowej przystąpić do takiego procesu tylko wówczas, gdy osoba taka jest członkiem organizacji. Stosunek członkostwa pozwala przyjmować, że celem danej organizacji pozarządowej jest ochrona praw lub interesów takiej osoby. W obu przypadkach prowadzenie działalności nakierowanej na wsparcie wspomnianych osób fizycznych usprawiedliwia udział organizacji pozarządowej w procesie.

Działalność statutowa lub stosunek członkostwa nie stanowią jednak wystarczającej podstawy do udziału organizacji pozarządowej w toczącym się procesie, bowiem art. 61 § 2 i 3 k.p.c. wymagają, aby uzyskała ona zgodę osoby fizycznej, wyrażoną w formie pisemnej, na przystąpienie do procesu po jej stronie.

Prowadzi to do wniosku, że cofnięcie takiej zgody po przystąpieniu organizacji pozarządowej do procesu, uniemożliwia jej dalsze branie udziału w sprawie. Wówczas organizacja taka może jedynie przedstawiać sądowi swój pogląd na sprawę na podstawie art. 63 k.p.c.