Kidyba Andrzej, Przymusowy odkup akcji (buy out)

Przymusowy odkup akcji (buy out)

Procedura ma na celu objaśnienie przebiegu postępowania w przedmiocie występowania przez akcjonariuszy mniejszościowych z żądaniem przymusowego odkupu akcji.

Akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący nie więcej niż 5% kapitału zakładowego mogą żądać umieszczenia w porządku obrad najbliższego walnego zgromadzenia sprawy podjęcia uchwały o przymusowym odkupie ich akcji przez nie więcej niż pięciu akcjonariuszy reprezentujących łącznie nie mniej niż 95% kapitału zakładowego, z których każdy posiada nie mniej niż 5% kapitału zakładowego (akcjonariusze większościowi). Uchwała powinna być powzięta w drodze jawnego i imiennego głosowania oraz ogłoszona. Każda akcja ma w tym przypadku jeden głos bez przywilejów lub ograniczeń. Uchwała o przymusowym odkupie powinna określać akcje podlegające przymusowemu odkupowi oraz akcjonariuszy, którzy są zobowiązani odkupić akcje, jak również określać akcje przypadające każdemu z nabywców. Jeżeli uchwała nie określi innego sposobu podziału akcji przypadających każdemu z nabywców, akcjonariusze większościowi są obowiązani nabyć akcje proporcjonalnie do posiadanych akcji.

Instytucja przymusowego odkupu stanowi przeciwwagę dla regulacji art. 418 k.s.h. (tzw. squeeze out); por. procedura Przymusowy wykup akcji mniejszościowych akcjonariuszy spółki niepublicznej (squeeze out). O ile przymusowy wykup umożliwia „wyciśnięcie” akcjonariuszy mniejszościowych ze spółki, co dzieje się wbrew ich woli, o tyle buy out działa w dokładnie odwrotnym kierunku. Umożliwia on akcjonariuszom mniejszościowym dobrowolne „opuszczenie” spółki („przymus” odnosi się tu do obowiązku odkupienia lub umorzenia akcji należących do mniejszościowych akcjonariuszy).

Powodem żądania odkupu może być np. niezgadzanie się akcjonariuszy mniejszościowych z planami rozwoju spółki (por. A. Kidyba, Komentarz do art. 418¹ k.s.h., LEX/el. 2013; por. też R. Pabis, Zmiana przepisów kodeksu spółek handlowych, PPH 2005, nr 11, s. 28, oraz M. Pawełczyk, M. Jankowska, Nabywanie akcji własnych w ramach przymusowego odkupu akcji na podstawie art. 418¹ k.s.h., Pr. Spółek 2011, nr 3, s. 23).

Przepisów o przymusowym odkupie nie stosuje się do:

1) spółek publicznych (ze względu na autonomiczną regulację przymusowego odkupu zawartą w przepisie art. 83 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 185, poz. 1439 z późn. zm.);

2) spółek w likwidacji oraz spółek w upadłości, chyba że uchwała walnego zgromadzenia w sprawie przymusowego odkupu akcji zapadła co najmniej 3 miesiące przed ogłoszeniem likwidacji lub upadłości (zarówno upadłości likwidacyjnej, jak i upadłości z możliwością zawarcia układu; por. R. Adamus, Przymusowy odkup akcji a postępowanie upadłościowe i naprawcze, M. Praw. 2011, nr 3, s. 169).

Żądanie przymusowego odkupu należy zgłosić do zarządu najpóźniej na miesiąc przed proponowanym terminem walnego zgromadzenia.