Musiał Krzysztof J., Przewóz towarów z terytorium innego państwa na terytorium innego państwa

Przewóz towarów z terytorium innego państwa na terytorium innego państwa

Procedura opisuje sytuacje, w których niezbędne jest objęcie dokonywanego przewozu systemem monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz czynności niezbędne do dokonania rejestracji.

Systemowi monitorowania przewozu towarów podlega wybrana część towarów, którymi obrót został uznany przez ustawodawcę za wrażliwy z punktu widzenia konieczności zapewnienia jego legalności. Z projektu uzasadnienia wydania ustawy wynika, że przepisy prawa w tym zakresie powinny podlegać ewolucji i zmierzać w kierunku ograniczenia szarej strefy oraz uszczelnienia systemu podatkowego, co może przynieść wymierne korzyści, gdy obrót będzie podlegać kontroli faktycznego przemieszczenia towarów. Uchwalona ustawa stanowi kolejne narzędzie do walki z nieuczciwymi podmiotami dokonującymi nielegalnego obrotu paliwami płynnymi, alkoholem całkowicie skażonym oraz suszem tytoniowym, bez odprowadzania do budżetu państwa należnych podatków, dokonując wyłudzeń podatkowych, jak również dokonujących obrotu bez stosowania warunków przewidzianych w przepisach prawa.

Jak wynika z treści ustawy, przedmiotem rejestracji i monitorowania są objęte głównie paliwa silnikowe i pochodne, w tym biodiesel, dodatki do paliw, oleje smarowe, oleje roślinne, które mogą być wykorzystywane jako dodatki do paliw silnikowych, odmrażacze na bazie alkoholu etylowego, rozpuszczalniki i rozcieńczalniki, alkohol etylowy częściowo i całkowicie skażony oraz susz tytoniowy.

Katalog towarów podlegających ustawie został wskazany w art. 3 ust. 2 ustawy z 9.03.2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi (Dz.U. z 2023 r. poz. 104 ze zm.) - dalej u.s.m.t., i obejmuje przewóz:

1) towarów objętych pozycjami CN:

a) CN 2207 nieoznaczone znakami akcyzy - alkohol etylowy nieskażony o objętościowej mocy alkoholu 80% obj. lub większej; alkohol etylowy i pozostałe wyroby alkoholowe, o dowolnej mocy, skażone, z wyłączeniem opakowań jednostkowych nie większych niż 5 litrów,

b) CN 2707 - oleje i pozostałe produkty destylacji wysokotemperaturowej smoły węglowej; podobne produkty, w których masa składników aromatycznych jest większa niż składników niearomatycznych, np. benzen, toluen, ksylol, naftalen; z wyłączeniem opakowań jednostkowych nie większych niż 11 litrów,

c) CN 2710 - oleje ropy naftowej i oleje otrzymywane z minerałów bitumicznych, inne niż surowe; preparaty gdzie indziej niewymienione ani niewłączone, zawierające 70% masy lub więcej olejów ropy naftowej lub olejów otrzymywanych z minerałów bitumicznych, których te oleje stanowią składniki zasadnicze preparatów, np. benzyna lakiernicza, benzyna lotnicza, benzyna silnikowa, oleje napędowe, oleje opałowe; oleje odpadowe, z wyłączeniem opakowań jednostkowych nie większych niż 11 litrów,

d) CN 2905 - alkohole alifatyczne i ich fluorowcowane, sulfonowane, nitrowane lub nitrozowane pochodne, np. alkohol metylowy, alkohol propylowy, alkohol izopropylowy, alkohol butylowy, sorbitol, glikol, gliceryna, z wyłączeniem opakowań jednostkowych nie większych niż 11 litrów,

e) CN 2917 - kwasy polikarboksylowe, ich bezwodniki, halogenki, nadtlenki i nadtlenokwasy; ich fluorowcowane, sulfonowane, nitrowane lub nitrozowane pochodne,

f) CN 3403 - preparaty smarowe (włącznie z cieczami chłodząco-smarującymi, preparatami do rozluźniania śrub i nakrętek, preparatami przeciwrdzewnymi i antykorozyjnymi, preparatami zapobiegającymi przyleganiu do formy opartymi na smarach); preparaty w rodzaju stosowanych do natłuszczania materiałów włókienniczych, skóry wyprawionej, skór futerkowych lub pozostałych materiałów, z wyłączeniem preparatów zawierających jako składnik zasadniczy 70% masy lub więcej olejów ropy naftowej lub olejów otrzymanych z minerałów bitumicznych, z wyłączeniem opakowań jednostkowych nie większych niż 16 litrów;

g) CN 3811 - środki przeciwstukowe; inhibitory utleniania; inhibitory tworzenia się żywic; dodatki zwiększające lepkość; preparaty antykorozyjne; pozostałe preparaty dodawane do olejów mineralnych (włącznie z benzyną) lub do innych cieczy, stosowanych do tych samych celów, co oleje mineralne, z wyłączeniem opakowań nie większych niż 16 litrów,

h) CN 3814 zawierające alkohol etylowy - organiczne złożone rozpuszczalniki i rozcieńczalniki, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone; gotowe zmywacze farb i lakierów, z wyłączeniem opakowań jednostkowych nie większych niż 11 litrów,

i) CN 3820 zawierających alkohol etylowy - środki zapobiegające zamarzaniu i gotowe płyny przeciwoblodzeniowe, z wyłączeniem opakowań jednostkowych nie większych niż 16 litrów,

j) CN 3824 - gotowe spoiwa do form odlewniczych lub rdzeni; produkty chemiczne i preparaty przemysłu chemicznego lub przemysłów pokrewnych (włączając te składające się z mieszanin produktów naturalnych), gdzie indziej niewymienione ani niewłączone, np. oleje fuzlowe powstające jako produkt uboczny przy produkcji alkoholu etylowego,

k) CN 3826 - biodiesel i jego mieszaniny, niezawierające lub zawierające mniej niż 70% masy olejów ropy naftowej lub olejów otrzymywanych z minerałów bitumicznych,

- jeżeli masa brutto przesyłki towarów objętych tymi pozycjami przekracza 500 kg lub jej objętość przekracza 500 litrów;

1a) paliw opałowych, bez względu na ich ilość przesyłce;

2) alkoholu całkowicie skażonego wskazanymi przez dowolne państwo członkowskie Unii Europejskiej środkami dopuszczonymi do skażania alkoholu etylowego na podstawie rozporządzenia Komisji (WE) nr 3199/93 z 22.11.1993 r. w sprawie wzajemnego uznawania procedur całkowitego skażenia alkoholu etylowego do celów zwolnienia z podatku akcyzowego (Dz.Urz. WE L 288, s. 12 ze zm. - Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 9, t. 1, s. 249 ze zm.), w tym zawartego w wyrobach nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi w przypadku przesyłek o objętości powyżej 500 litrów;

3) suszu tytoniowego w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, nieoznaczonego znakami akcyzy, bez względu na jego ilość w przesyłce;

3a) produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, objętych obowiązkiem, o którym mowa w art. 37av ust. 1 ustawy z 6.09.2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z 2022 r. poz. 2301 ze zm.);

4) towarów innych niż wymienione w pkt 1–3a, w stosunku do których zachodzi uzasadnione prawdopodobieństwo wystąpienia naruszeń przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług lub podatku akcyzowego, mogących powodować, ze względu na skalę lub częstotliwość obrotu tymi towarami, znaczne uszczuplenia tych podatków - określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 11.

Należy wskazać, że ustawodawca przewidział wiele sytuacji, w których ze względów podmiotowych czy przedmiotowych dokonywanego przewozu, procedura monitorowania nie będzie mieć zastosowania.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że w przypadku towarów, o których mowa w pkt 1–3 niniejszego komentarza, systemowi monitorowania przewozu nie podlega przewóz towarów:

1) przewożonych przez operatorów pocztowych w paczkach pocztowych w rozumieniu ustawy z 23.11.2012 r. - Prawo pocztowe (Dz.U. z 2023 r. poz. 1640 ze zm.);

2) objętych:

a) procedurą celną tranzytu, składowania, odprawy czasowej, przetwarzania lub wywozu,

b) powrotnym wywozem;

3) przemieszczanych w ramach procedury zawieszenia poboru akcyzy z zastosowaniem systemu, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 26 ustawy z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2023 r. poz. 1542 ze zm.) - dalej u.p.a.

Ustawodawca zawarł także w ustawie wyłączenie podmiotowe jej stosowania.

Zgodnie z art. 3 ust. 10 u.s.m.t. systemowi monitorowania przewozu i obrotu nie podlega przewóz towarów, z wyłączeniem paliw opałowych,dokonywany z przeznaczeniem dla:

1)Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;

2) sił zbrojnych państwa będącego stroną Traktatu Północnoatlantyckiego;

3) sił zbrojnych uczestniczących w Partnerstwie dla Pokoju;

4) Centrum Eksperckiego Policji Wojskowych NATO;

5) jednostek wielonarodowych, w tym Brygady Litewsko-Polsko-Ukraińskiej;

6) podmiotu, o którym mowa w art. 2 ust. 2 Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Naczelnym Dowództwem Sojuszniczych Sił w Europie (SHAPE) dotyczącej stacjonowania, statusu prawnego i wsparcia 3. Batalionu Łączności NATO (3NSB), elementu podporządkowanego Grupie Systemów Łączności i Informatyki NATO (NCISG) dyslokowanego w Rzeczypospolitej Polskiej, podpisanej w SHAPE 17.09.2014 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1825 i 1826);

7) Kwatery Głównej Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego;

8) Centrum Szkolenia Sił Połączonych;

9) organów Krajowej Administracji Skarbowej;

10) Policji;

11) Służby Więziennej;

12) Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;

13) Centralnego Biura Antykorupcyjnego;

14) Straży Granicznej;

15) Służby Wywiadu Wojskowego;

16) Służby Kontrwywiadu Wojskowego;

17) Agencji Wywiadu;

18) Państwowej Straży Pożarnej;

19) instytucji Unii Europejskiej;

20) przedstawicielstw dyplomatycznych lub urzędów konsularnych;

21) Służby Ochrony Państwa;

22) dysponentów lotniczych zespołów ratownictwa medycznego, o których mowa w ustawie z 8.09.2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. z 2023 r. poz. 1541 ze zm.).

Katalog towarów, których przewóz podlega systemowi monitorowania, nie jest zamknięty. Ustawodawca udzielił bowiem ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych kompetencji do określenia, w drodze rozporządzenia, innych towarów, których przewóz jest objęty systemem monitorowania przewozu i obrotu, wraz ze wskazaniem masy, ilości, objętości lub wartości tych towarów, oraz przypadki, w których ich przewóz nie podlega temu systemowi, uwzględniając konieczność przeciwdziałania uszczupleniom w zakresie podatku od towarów i usług lub podatku akcyzowego.

Obecnie obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów z 20.07.2018 r. w sprawie towarów, których przewóz jest objęty systemem monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów (Dz.U. poz. 1427). Zgodnie z tym rozporządzeniem systemem monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów jest także objęty przewóz:

1) towarów o pozycji CN od 1507 do 1516 oraz pozycji 1517 z wyłączeniem margaryny oraz margaryny płynnej, jeżeli masa brutto przesyłki towarów objętych tymi pozycjami przekracza 500 kg lub jej objętość przekracza 500 litrów;

2) towarów objętych pozycjami CN:

a) 4813 - bibułka papierosowa, jeżeli może być stosowana do maszynowej produkcji papierosów, z wyłączeniem bibułki papierosowej w książeczkach lub tutkach,

b) 5910 - taśma formująca, jeżeli może być stosowana do maszynowej produkcji papierosów - jeżeli masa brutto przesyłki towarów objętych tymi pozycjami przekracza 10 kg;

3) towarów, bez względu na kod CN, zawierających w swym składzie alkohol etylowy o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 50% objętości skażony:

a) mieszaniną alkoholu izopropylowego (propan-2-ol) i benzoesanu denatonium lub

b) mieszaniną alkoholu tert-butylowego i benzoesanu denatonium, lub

c) alkoholem izopropylowym,

jeżeli masa brutto przesyłki tych towarów przekracza 500 kg lub jej objętość przekracza 500 litrów.

Jak wynika z treści ustawy, przedmiotem rejestracji i monitorowania są objęte głównie paliwa silnikowe i pochodne, w tym biodiesel, dodatki do paliw, oleje smarowe, oleje roślinne, które mogą być wykorzystywane jako dodatki do paliw silnikowych, odmrażacze na bazie alkoholu etylowego, rozpuszczalniki i rozcieńczalniki, alkohol etylowy częściowo i całkowicie skażony oraz susz tytoniowy.

Należy wskazać, że ustawodawca przewidział wiele sytuacji, w których ze względów podmiotowych czy przedmiotowych dokonywanego przewozu procedura monitorowania nie będzie mieć zastosowania.

W przypadku towarów, o których mowa w pkt 1–3 niniejszego komentarza, systemowi monitorowania przewozu i obrotu nie podlega przewóz towarów:

1) przewożonych przez operatorów pocztowych w paczkach pocztowych w rozumieniu ustawy - Prawo pocztowe;

2) objętych:

a) procedurą celną tranzytu, składowania, odprawy czasowej, przetwarzania lub wywozu,

b) powrotnym wywozem;

3) przemieszczanych w ramach procedury zawieszenia poboru akcyzy z zastosowaniem systemu, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 26 u.p.a.

Ustawodawca zawarł także w ustawie wyłączenie podmiotowe jej stosowania.

Zgodnie z art. 3 ust. 10 u.s.m.t. systemowi monitorowania przewozu i obrotu nie podlega przewóz towarów, z wyłączeniem paliw opałowych,dokonywany z przeznaczeniem dla:

1)Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;

2) sił zbrojnych państwa będącego stroną Traktatu Północnoatlantyckiego;

3) sił zbrojnych uczestniczących w Partnerstwie dla Pokoju;

4) Centrum Eksperckiego Policji Wojskowych NATO;

5) jednostek wielonarodowych, w tym Brygady Litewsko-Polsko-Ukraińskiej;

6) podmiotu, o którym mowa w art. 2 ust. 2 Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Naczelnym Dowództwem Sojuszniczych Sił w Europie (SHAPE) dotyczącej stacjonowania, statusu prawnego i wsparcia 3. Batalionu Łączności NATO (3NSB), elementu podporządkowanego Grupie Systemów Łączności i Informatyki NATO (NCISG) dyslokowanego w Rzeczypospolitej Polskiej, podpisanej w SHAPE 17.09.2014 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1825 i 1826);

7) Kwatery Głównej Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego;

8) Centrum Szkolenia Sił Połączonych;

9) organów Krajowej Administracji Skarbowej;

10) Policji;

11) Służby Więziennej;

12) Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;

13) Centralnego Biura Antykorupcyjnego;

14) Straży Granicznej;

15) Służby Wywiadu Wojskowego;

16) Służby Kontrwywiadu Wojskowego;

17) Agencji Wywiadu;

18) Państwowej Straży Pożarnej;

19) instytucji Unii Europejskiej;

20) przedstawicielstw dyplomatycznych lub urzędów konsularnych;

21) Służby Ochrony Państwa;

22) dysponentów lotniczych zespołów ratownictwa medycznego, o których mowa w ustawie o Państwowym Ratownictwie Medycznym.

Ustawodawca udzielił ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych kompetencji do określenia, w drodze rozporządzenia, przypadki, w których przewóz towarów nie podlega ustawie, z uwzględnieniem konieczności przeciwdziałania uszczupleniom w zakresie podatków od towarów i usług lub podatku akcyzowego.

W przypadku towarów o pozycji CN od 1507 do 1516 oraz pozycji 1517 z wyłączeniem margaryny oraz margaryny płynnej systemu monitorowania nie stosuje się w przypadku towarów:

1) objętych procedurą celną tranzytu, składowania, odprawy czasowej, przetwarzania, wywozu albo powrotnym wywozem;

2) przemieszczanych w ramach procedury zawieszenia poboru akcyzy z zastosowaniem systemu, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 26 u.p.a.;

3) przewożonych w opakowaniach jednostkowych, których masa brutto nie przekracza 26 kg lub objętość nie przekracza 26 litrów.

W przypadku towarów o pozycji CN 4813 i 5910 (wskazanych w rozporządzeniu) systemu monitorowania nie stosuje się do towarów:

1) przewożonych przez operatorów pocztowych w paczkach pocztowych w rozumieniu ustawy - Prawo pocztowe;

2) objętych procedurą celną tranzytu, składowania, odprawy czasowej, przetwarzania, wywozu albo powrotnym wywozem.

W ostatnim przypadku, tj. w przypadku towarów skażonych o zawartości alkoholu etylowego o mocy objętościowej ponad 50%, systemu monitorowania nie stosuje się, gdy towar jest objęty procedurą celną tranzytu, składowania, odprawy czasowej, przetwarzania, wywozu albo powrotnym wywozem oraz gdy towar jest przewożony w opakowaniach jednostkowych, których objętość nie przekracza 1,5 litra.