Kochanowski Marcin, Przesłuchanie świadka w postępowaniu przygotowawczym

Przesłuchanie świadka w postępowaniu przygotowawczym

Poniższa procedura opisuje przesłuchanie świadka w toku postępowania przygotowawczego. Obejmuje zarówno sytuacje, gdy przesłuchanie świadka nastąpiło z urzędu, jak i gdy o przesłuchanie świadka wnosiła strona na podstawie art. 167 k.p.k.

Organem przeprowadzającym czynności ze świadkiem w toku postępowania przygotowawczego jest prokurator, a także Policja lub inny organ, któremu ustawa przyznaje uprawnienia Policji (zob. art. 312 k.p.k.). Przeprowadzenie dowodu, w tym także z przesłuchania świadka, jest zawsze czynnością organu, niezależnie od tego czy dokonywane jest w związku z inicjatywą dowodową organu czy na wniosek strony postępowania przygotowawczego (art. 167, 315 k.p.k.). Organ może zachować w tajemnicy okoliczności umożliwiające ujawnienie tożsamości świadka (art. 184 k.p.k.). Składanie zeznań przez świadka w takiej formie objęte jest szczególną procedurą ustanowienia świadka anonimowego i opisane w procedurze Nadanie statusu świadka anonimowego w postępowaniu przygotowawczym.

Osoby wezwane do złożenia zeznań w charakterze świadka, które nie ukończyły lat 15 powinny złożyć zeznanie w obecności przedstawiciela ustawowego albo opiekuna faktycznego. Wyjątkiem są sytuacje, w których dobro postępowania stoi na przeszkodzie przesłuchaniu świadka w obecności tych osób, a to ze względu na fakt, iż przedstawiciel ustawowy (np. rodzic) jest oskarżonym w sprawie albo zakłóca czynność przesłuchania (zob. postanowienie SN z dnia 26 listopada 2008 r., IV KK 381/08, Biul. PK SN 2009, nr 2, poz. 84.

Ustawa przewiduje także możliwość przesłuchania świadka przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku (art. 177 § 1a k.p.k.). Co do zasady w postępowaniu przygotowawczym, w czynności przeprowadzonej przez prokuratora w miejscu, w którym przebywa świadek muszą być obecni alternatywnie aplikant prokuratorski, asystent prokuratora lub urzędnik zatrudniony przez prokuratora, a w postępowaniu przed sądem – aplikant sędziowski, referendarz sądowy, asystent sędziego lub urzędnik zatrudniony w sądzie, w okręgu którego świadek przebywa. (art. 177 § 1a k.p.k. zdanie drugie).

Na podobnych zasadach co wskazane powyżej przeprowadzane jest przesłuchanie świadka w postępowaniu przygotowawczym, przez organ postępowania nie będący prokuratorem – z tym, że w takim wypadku w czynności przeprowadzonej w miejscu pobytu świadka bierze w niej udział funkcjonariusz lub inny pracownik upoważniony przez kierownika organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze (art. 177 § 1d k.p.k.)

Wprowadzono również możliwość przesłuchania takiego świadka także z udziałem innych osób:

a) w przypadku świadków przebywających w zakładzie karnym lub areszcie śledczym – w obecności przedstawiciela administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego;

b) w przypadku świadków przebywających za granicą – w obecności urzędnika konsularnego.

Przesłanką zarządzenia przesłuchania świadka z udziałem biegłego lekarza lub biegłego psychologa jest uzasadniona wątpliwość co do stanu psychicznego świadka, stanu rozwoju umysłowego, zdolność postrzegania lub odtwarzania przez niego spostrzeżeń (zob. wyrok SN z dnia 14 października 1998 roku, V KKN 283/97, OSNKW 1999, nr 1–2, poz. 6).