Kochanowski Marcin, Przesłuchanie pokrzywdzonego z art. 197–199 k.k. w postępowaniu sądowym

Przesłuchanie pokrzywdzonego z art. 197–199 k.k. w postępowaniu sądowym

Przesłuchanie pokrzywdzonego w charakterze świadka w sprawach o przestępstwa z art. 197–199 k.k. jest nową instytucją polskiego procesu karnego wprowadzoną do k.p.k. w dniu 27 stycznia 2014 r. w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz ustawy - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 849). Ustawa stanowi wynik dostosowywania polskiego ustawodawstwa do unijnych dyrektyw:

1) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej, zastępującej decyzję ramową Rady 2004/68/WSiSW (Dz. Urz. UE L 335 z 17.12.2011, s. 1 oraz Dz. Urz. UE L 18 z 21.01.2012, s. 7);

2) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/36/UE z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar, zastępującej decyzję ramową Rady 2002/629/WSiSW (Dz. Urz. UE L 101 z 15.04.2011, s. 1);

3) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępującej decyzję ramową Rady 2001/220/WSiSW (Dz. Urz. UE L 315 z 14.11.2011, s. 57).

Nowelizacja wyeliminowała jednocześnie tryb wnioskowego dla przestępstw z art. 197, 198 i 199 § 1 k.k. poprzez wykreślenie z kodeksu karnego art. 205, ustanawiającego ten tryb (odnośnie kontrowersji związanych ze zmianą trybu ścigania gwałtu na bez wnioskowy, zob. W. Jasiński, Uwagi o trybie ścigania przestępstwa zgwałcenia, Prok. i Pr. 2014, nr 1, s. 68–84.

Nowelizacja zmodyfikowała również w pewnym stopniu procedurę przesłuchania małoletnich pokrzywdzonych i świadków, którzy nie ukończyli lat 15. Modyfikacje te opisane zostały w procedurach:

– Przesłuchanie pokrzywdzonego małoletniego w postępowaniu sądowym;

– Przesłuchanie pokrzywdzonego małoletniego w postępowaniu przygotowawczym;

– Przesłuchanie małoletniego świadka w postępowaniu sądowym;

– Przesłuchanie małoletniego świadka w postępowaniu przygotowawczym.

Tylko w przypadku postępowań dotyczących przestępstw:

– zgwałcenia (art. 197 k.k.),

– doprowadzenia do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności poprzez wykorzystanie bezradności innej osoby lub wynikającego z upośledzenia umysłowego lub choroby psychicznej braku zdolności tej osoby do rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem (art. 198 k.k.),

– doprowadzenia do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności innej osoby poprzez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia (art. 199 k.k.)

możliwe jest przeprowadzenie przesłuchania w szczególnym trybie przewidzianym w art. 185c k.p.k.

Zob. Przesłuchanie świadka w postępowaniu sądowym.