Kasiński Jarosław, Przesłuchanie biegłego na rozprawie głównej

Przesłuchanie biegłego na rozprawie głównej

Rozprawę główną rozpoczyna wywołanie sprawy (art. 381 zd. pierwsze k.p.k.). Jest to czynność dokonywana na sali rozpraw przez przewodniczącego składu orzekającego, której uzupełnienie stanowi poinformowanie przez pracownika sekretariatu sądu (protokolanta) osób oczekujących na korytarzu sądowym (w tym biegłych), że określona sprawa będzie rozpoznawana.

Wywołanie sprawy powinno nastąpić nie wcześniej niż o godzinie, na którą sprawa została wyznaczona. Wyjątkowo tylko można uczynić to wcześniej, gdy wszystkie osoby wezwane i zawiadomione o rozprawie stawiły się przed ustaloną godziną (zob. np. R.A. Stefański [w:] R.A. Stefański, S. Zabłocki (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2004, t. II, s. 673).

Następnie przewodniczący składu orzekającego sprawdza, czy wszystkie wezwane na rozprawę osoby, w tym biegli, stawiły się (art. 381 zd. drugie k.p.k.). Jednym z procesowych obowiązków biegłego jest bowiem stawienie się na wezwanie organu procesowego, w tym sądu (art. 197 § 3 w zw. z art. 177 § 1 k.p.k.). Niezbędne jest zatem sprawdzenie tożsamości obecnych na rozprawie osób. Ponadto konieczne jest ustalenie, czy nieobecne osoby zostały prawidłowo wezwane na rozprawę.

Biegłego wzywa się do udziału w przeprowadzeniu dowodów jedynie w miarę potrzeby (art. 198 § 1b k.p.k.)

W wezwaniu na rozprawę należy oznaczyć organ wysyłający oraz podać, w jakiej sprawie, w jakim charakterze, miejscu i czasie ma się stawić adresat i czy jego stawiennictwo jest obowiązkowe, a także uprzedzić o skutkach niestawiennictwa (art. 129 § 1 k.p.k.). Wezwania doręcza się za pokwitowaniem odbioru (art. 130 k.p.k.).

Kolejną czynnością jest utrwalenie w protokole rozprawy, która z wezwanych osób stawiła się na nią, a kto tego nie uczynił oraz czy ta nieobecność była usprawiedliwiona.

Po sprawdzeniu obecności przewodniczący zarządza opuszczenie sali rozpraw przez świadków (art. 384 § 1 k.p.k.). Zarządzenie to nie dotyczy biegłego, który pozostaje na sali rozpraw, jeżeli przewodniczący nie zarządzi inaczej (art. 384 § 1 k.p.k.).

W literaturze wskazuje się w związku z tym, że z art. 384 § 1 zd. drugie k.p.k. wynika zasada uczestniczenia biegłych w całej rozprawie, chyba że przewodniczący, oceniając okoliczności sprawy, zarządzi inaczej tzn. że biegli w ogóle nie uczestniczą w rozprawie, a sąd zadowala się np. opinią pisemną, bądź biegli uczestniczą w rozprawie tylko w czasie składania opinii, bądź też są obecni w czasie tych czynności procesowych, których przebieg ma istotne znaczenie dla wydania przez nich opinii. Biegli powinni pozostać na sali rozpraw w każdym wypadku, gdy jest to uzasadnione np. koniecznością uczestniczenia w przesłuchaniach oskarżonych lub świadków (zob. L.K. Paprzycki, Komentarz aktualizowany do art. 384 Kodeksu postępowania karnego, LEX/el. 2015, uwaga 4).

Kodeks dopuszcza jednak także przesłuchanie biegłego przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość, z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku (art. 177 § 1a k.p.k.) i w miejscu jego pobytu (art. 177 § 2 k.p.k.), skoro zgodnie z art. 197 § 3 k.p.k. odpowiednio stosuje się art. 177 k.p.k.