Kędziora Robert, Przeprowadzenie postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy

Przeprowadzenie postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy

Zgodnie z treścią art. 149 § 2 k.p.a., postanowienie o wznowieniu postępowania stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy. Przepis ten, w odróżnieniu od postępowania zwykłego oraz pozostałych trybów nadzwyczajnych, przewiduje procesową formę wszczęcia postępowania wznowieniowego poprzez wydanie postanowienia. Postanowienie to kończy pierwszą fazę czynności podejmowanych przez organ, określanych jako przedprocesowa faza postępowania wznowieniowego, a otwiera drugą, procesową (rozpoznawczą) fazę postępowania wznowieniowego, w toku której organ prowadzi postępowanie co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy. Czynności podjęte przez organ przed wydaniem tego postanowienia nie mają charakteru czynności procesowych postępowania administracyjnego. Postanowienie o wszczęciu postępowania wznowieniowego ma charakter ściśle procesowy. Jedynie wszczyna ono postępowanie i nie może zawierać innych treści poza wskazaniem przesłanek uzasadniających wznowienie postępowania. Stwierdzenie, czy przyczyna wznowienia rzeczywiście nastąpiła i jakie z tego wynikają skutki dla rozstrzygnięcia sprawy, mogą być przedmiotem czynności organu wyłącznie w postępowaniu przeprowadzonym po wydaniu postanowienia z art. 149 § 1 k.p.a. (por. wyrok NSA z 13 listopada 1987 r., I SA 1326/86, ONSA 1987, nr 2, poz. 80). Artykuł 149 § 2 k.p.a. wyznacza jednocześnie granice rozpoznawczego postępowania wznowieniowego. Zgodnie z tym przepisem, przedmiotem postępowania jest „ustalenie, czy postępowanie, w którym zapadła ostateczna decyzja, było dotknięte jedną z wadliwości wyliczonych w art. 145 § 1 k.p.a., czy występuje przesłanka z art. 145a § 1 k.p.a., art. 145aa § 1 k.p.a. lub czy występuje przesłanka z art. 145b § 1 k.p.a. oraz - w razie pozytywnego wyniku tych czynności - przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego w celu rozpoznania i rozstrzygnięcia istoty sprawy administracyjnej, będącej przedmiotem decyzji ostatecznej” (tak: B. Adamiak [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2011, s. 577). Jednocześnie, zgodnie z art. 151 § 3 k.p.a., w postępowaniu wznowieniowym nie stosuje się przepisów o milczącym załatwieniu sprawy.

Postępowanie wznowieniowe przebiega w dwóch etapach (fazach). Pierwsza faza - pozaprocesowa, kończy się wydaniem postanowienia o wznowieniu postępowania albo wydaniem postanowienia o odmowie wznowienia postępowania. Druga faza tego postępowania aktualizuje się wraz z wydaniem postanowienia o wznowieniu postępowania. W postanowieniu o wznowieniu postępowania należy określić podstawy wznowienia oraz oznaczyć decyzję rozstrzygającą sprawę, w której zostaje wznowione postępowanie (wyrok WSA w Warszawie z 25 maja 2005 r., II SA/Wa 274/05, LEX nr 166898). Zgodnie z treścią art. 149 § 2 k.p.a. postanowienie o wznowieniu postępowania stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy. Postanowienie o wszczęciu postępowania wznowieniowego ma charakter ściśle procesowy. Wszczyna ono jedynie postępowanie i nie może zawierać innych treści poza wskazaniem przesłanek uzasadniających wznowienie postępowania.

Zgodnie z art. 150 § 1 i 2 k.p.a., organem administracji publicznej, właściwym w sprawach wymienionych w art. 149 k.p.a., jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. Jeżeli przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji, o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia, który równocześnie wyznacza organ właściwy w sprawach wymienionych w art. 149 § 2 k.p.a. Powyższe oznacza, że w tym drugim przypadku dochodzi do dewolucji kompetencji do wznowienia postępowania na organ wyższego stopnia. Jednakże, przeniesienie kompetencji na organ wyższego stopnia dotyczy tylko kwestii orzekania w sprawie dopuszczalności wznowienia postępowania, a więc wydania postanowienia o wznowieniu postępowaniu lub odmowie takiego wznowienia. Wydając zaś postanowienie o wznowieniu postępowania, organ wyższego stopnia wyznacza jednocześnie organ właściwy do przeprowadzenia postępowania co do przyczyn wznowienia i rozstrzygnięcia istoty sprawy. Organ wyższego stopnia nie ma zaś sam kompetencji do prowadzenia postępowania co do przyczyn wznowienia i rozstrzygnięcia istoty sprawy. Właściwość organu, wskazanego przez organ wyższego stopnia jako właściwy do przeprowadzenia postępowania w zakresie określonym w art. 149 § 2 k.p.a., wynika zatem z delegacji, a nie z przepisu prawa. Ten wskazany organ będzie natomiast umocowany do przeprowadzenia postępowania wznowieniowego w fazie rozpoznawczej. Dewolucja kompetencji do wznowienia postępowania na organ wyższego stopnia następuje wtedy, gdy strona podaje jako przyczynę wznowienia postępowania uchybienia popełnione przez organ, który wydał w sprawie decyzję ostateczną, a także wówczas, gdy z urzędu organ stwierdzi, że to z jego działaniem może być związana przyczyna wznowienia. W tym ostatnim wypadku, organ - zgodnie z nakazem przestrzegania z urzędu swej właściwości rzeczowej i miejscowej - jest zobowiązany przekazać sprawę organowi wyższego stopnia jako organowi właściwemu w sprawie (por. wyrok NSA z 16 października 1998 r., II SA 1169/98, LEX nr 41822).